DESCENSO DE ODISEO AL HADES

Canto XI (La Odisea)


Una vez que bajamos al mar, antes que nada empujamos
la nave a las aguas divinas y colocamos el mástil y las velas
a la negra nave. Embarcamos también ganados que habíamos tomado,
y luego entramos nosotros llenos de dolor,derramando gruesas lágrimas.
Por detrás de la proa azulada, Circe,
la de hermosos cabellos, la potente deidad de habla humana,
nos envió un viento que llenaba las velas.
Nosotros, dispuesto ya todo en la nave,
nos sentamos dejando su rumbo al piloto y al viento.
Durante todo el día estuvieron extendidas las velas
se ocultaba ya el sol y la sombra se extendía en las calles
cuando el barco llegaba al confín del océano profundo.


Allí está la ciudad y el país de los hombres Cimerios,
siempre cubiertos por la oscuridad y la niebla, que el sol fulgurante
desde arriba jamás los mira con sus rayos, ni cuando
va al cielo tapizado de estrellas
ni al volver nuevamente a la tierra del cielo, tan sólo
una noche se extiende sombría sobre estos desgraciados mortales.
Llegados allí, arrastramos nuestra nave, sacamos
el ganado, seguimos a pie costeando el Océano,
hasta que llegamos al lugar señalado por Circe.
Perimedes y Euríloco sostuvieron las reses
mientra yo desnudaba del flanco el agudo cuchillo
y excavaba una fosa de un codo de ancho; libamos
allí mismo a todos los muertos, primero de todo
con leche y miel, después con vino dulce,
finalmente agua pura. Y esparcí por encima blanca harina.
e imploré largamente a los muertos, jurando que, al
volver a Itaca, sacrificaría en mi palacio una vaca infecunda,
la mejor, y llenaría una pira de ofrendas y aparte a Tiresias
una oveja negra que sobresaliera entre nuestros rebaños.
Luego que hube aplacado con plegarias y votos las turbas
de los muertos, les corté el cuello sobre el hoyo.
Corría negra sangre. Del Érebo entonces
se reunieron las almas de los difuntos,
esposas y solteras; mancebos, ancianos con mil pesadumbres,
y tiernas jóvenes con el ánimo afectado por un dolor reciente;
y muchos heridos por lanzas de bronce, guerreros
que dejaron su vida en la lid con sus armas sangrantes.
Andaban en grupos aquí y allá, a uno y otro lado de la fosa,
con un clamor horroroso. Yo, presa de lívido miedo,
ordenó a mis amigos, apremiándolos a que desollaran
y asaran las reses que por bronce cruel yacían en el suelo,
las quemaran quitada la piel invocando a los dioses,
al tremendo Hades y a la terrible Perséfona. A un tiempo,
del costado saqué la aguda espada de junto a mi muslo,
me qudé conteniendo a los muertos, cabezas sin brío,
sin dejarles llegar a la sangre hasta hablar con Tiresias.

La primera en llegar fue el alma de Elpénor, mi amigo,
todavía no estaba sepultado bajo la tierra, la de anchos caminos,
pues habíamos abandonado su cadáver, insepulto y sin duelos,
en casa de Circe, que nos urgía otro trabajo.
Brotó el llanto en mis ojos al verlo, se apiadó mi alma
y dejándome oír en aladas palabras, le dije:
“Elpénor, ¿cómo has bajado a la nebulosa oscuridad?
¿Has llegado antes a pie que yo en mi negra nave?"
«Así le dije, y él, gimiendo, me respondió con su palabra:
«"Hijo de Laertes, de linaje divino, Odiseo rico en ardides,
me perdieron mi suerte fatal y el exceso de vino:
Acostado en el palacio de Circe, no pensé en descender
por la larga escalera, sino que caí justo desde el techo
y mi cuello se quebró por la nuca y mi alma descendió al Hades.
«Ahora te suplico por aquellos a quienes dejaste detrás de ti,
por quienes no están presentes; te suplico por tu esposa
y por tu padre, el que te nutrió de pequeño,
y por Telémaco, el hijo único a quien has dejado en tu hogar;
yo bien sé que tu sólida nave
desde aquí pondrá rumbo otra vez al islote de Eea:
Te pido, soberano,que te acuerdes de mí allí, te lo ruego,
no me dejes allí en soledad, sin llorar ni sepultar,
no te vaya mi mal a traer una maldición de los dioses.
Incinera mi cuerpo vestido de todas mis armas,
y levanta una tumba a la orilla del mar espumante
que de mí, desgraciado, refiera a las gentes futuras;
presta oído a mi súplica y alza en el túmulo el remo
con que vivo remé cuando estaba entre mis compañeros."

Así habló Elpénor, y yo, respondiéndole, dije:
"Cuanto has dicho, desdichado, cumpliré por mí mismo sin falta"
Así permanecimos sentados, cambiando dolientes palabras;
mientras yo protegía con mi espada la sangre y la sombra
de mi amigo, enfrente, seguía sus largas razones.

Mas entonces llegó el alma de mi difunta madre,
la hija del magnánimo Autólico, Anticlea,
a quien había dejado viva al salir para Troya sagrada.
Brotó el llanto en mis ojos al verla, pero ni aun así le permití,
aunque mucho me dolía, acercarse a la sangre antes
de interrogar a Tiresias.

Y llegó el alma por fin del Tebano Tiresias
-en la mano su cetro de oro-, y me reconoció, y dijo:
"Hijo de Laertes, retoño de Zeus, Ulises rico en ardides,
¿por qué has venido,infeliz, renunciando a la luz de Helios,
para ver a los muertos y este lugar carente de goces?
Apártate de la fosa y retira tu aguda espada
para que beba de la sangre y te diga la verdad."

Así dijo; me aparté y guardé mi espada de tachones de plata
en la vaina, y sólo cuando hubo bebido la negra sangre
se dirigió a mí con palabras el perfecto adivino:
«Tratas de conseguir un dulce regreso, brillante Odiseo;
sin embargo, la divinidad te lo hará difícil. No creo que olvide
el que sacude la tierra. Él ha puesto en su ánimo el resentimiento
contra ti, airado porque le cegaste a su hijo.
Sin embargo,llegaréis, aun sufriendo muchos males,
si es que quieres contener tus impulsos y el ardor de tus hombres.
Cuando acerques tu bien construida nave a la isla
de Trinacia, después de escapar a las cárdenas aguas,
unas vacas pastando verás entre recias ovejas:
son del Sol, el que todo lo ve, el que todo lo ecucha.
Si a esas reses respetas, atento tan sólo al regreso,
a Itaca podréis arribar aun después de sufrir mucho;
pero si les haces daño, entonces te predigo la destrucción
para la nave y para tu gente. Y tú mismo, aunque escapes,
caerás en desgracia, después de la muerte de todos los tuyos
sobre nave extranjera y allí encontrarás nuevos males:
unos hombres insolentes que te comen los bienes,
que pretenden a tu divina esposa y le entregan regalos de esponsales.
«Pero, con todo, vengarás al volver sus violencias; mas luego
que hayas matado a los pretendientes en tu palacio
por astucia o bien abiertamente con el agudo bronce,
toma al punto en tus manos un remo y emprende el camino
hasta hallar unos hombres que ignoren el mar y no coman
alimento salado; ni sepan tampoco
de las naves de rojas proas ni entiendan los remos
fabricados a mano, que son alas para las naves.
Una clara señal te daré, bien habrán de entenderla:
cuando un día un caminante te salga al encuentro
y te diga que llevas un bieldo sobre tu hombro robusto,
clava en tierra tu remo ligero y ofrece al soberano Poseidón
un carnero, un toro y un verraco semental de cerdas;
luego vuelve a casa y realiza sagradas hecatombes
a los dioses inmortales, los que pueblan el ancho cielo.
Llegará a ti la muerte fuera del mar,
una muerte muy suave consumada de lozana vejez.
Y los ciudadanos serán felices a tu alrededor.
Estas son las verdades que anuncia."


Así habló, y yo le contesté diciendo:
«Tiresias, esto lo han hilado los mismos dioses.
Pero ahora pon mente a mi ruego y explica esto otro:
veo aquí el alma de mi madre difunta;
permanece en silencio cerca de la sangre rehúsa
mirarme de frente y hablar con su hijo. Dime, soberano,
¿de qué modo reconocería que soy su hijo?." ,

Sin hacerse esperar contestó de este modo Tiresias:
«Fácil es la respuesta y habrás de guardarla en tu mente.
Cualquiera de los difuntos que dejes llegar a la sangre
te dirá sus verdades, y al que se lo impidas
te dará la espalda y atrás volverá su camino."

De esta suerte acabó sus presagios el soberano Tiresias
y marchó a la mansión del Hades.
En cambio, yo quedé firme hasta que llegó mi madre
y bebió la negra sangre. Enseguida me reconoció
y, llorando, me dirigió aladas palabras:

«Hijo mío, cómo has bajado a la nebulosa oscuridad
si estás vivo? Les es difícil a los vivos contemplar esto,
pues hay en medio grandes ríos y terribles corrientes,
y, antes que nada, Océano, al que no es posible
atravesar a pie si no se tiene una sólida nave.
¿Has llegado aquí errante desde Troya
con la nave y con hombres después de largo tiempo?
¿Es que no has llegado todavía a Itaca
y no has visto en el palacio a tu esposa?"

Así habló, y yo le respondí diciendo:
«Madre mía, preciso me fue descender hasta el Hades
a tratar con el alma del cadmio Tiresias.
Todavía no he llegado cerca de Acaya ni he pisado
nuestra tierra en modo alguno, sino que ando errante
en continuas dificultades desde al día
en que seguí al divino Agamenón a Ilión,
la de buenos caballos, para luchar con los troyanos.
«Pero ahora pon mente a mi ruego, y explica esto otro:
¿Qué destino te vino a abatir en la muerte penosa?
¿Una larga dolencia?¿O bien te mató Artemisa,
disparando sus suaves flechas?, Mas háblame
de mi padre y de mi hijo, a quien allí dejé;
dime si mi autoridad real sigue en su poder
o la posee otro hombre, pensando que ya no volveré más.
Dime también la resolución y las intenciones de mi esposa legítima,
si todavía permanece junto al niño y conserva todo a salvo
o si ya casó con el mejor de los aqueos."

Dije así y al momento me respondió mi venerable madre:
«Ella permanece todavía en tu palacio con alma paciente
sin salir de tu casa: entre duelos se pasan sus noches
y entre duelos sus días, con lágrimas siempre. Nadie
te ha quitado hasta ahora tu reino glorioso: Telémaco
cultiva tranquilamente tus campos y asiste a banquetes
cual cumple a quien falla justicias,
pues se ve agasajado por todos. Tu padre, entretanto,
en el campo se está, nunca baja al poblado. Su lecho
no tiene sábanas ni cobertores ni colchas de telas brillantes,
en invierno duerme como los siervos,
la ceniza al amor dle hogar con sus pobres vestidos;
mas cuando llega el verano y el otoño,
cuando al halda del monte en que tiene el viñedo, las hojas
al caer van formando sus rústico lechos,
allá se va a dormir con su pena. Su angustia crece
añorando tu regreso, pues la dura vejez se le acerca.
«En cuanto a mí, así he muerto y cumplido mi destino:
no me mató Artemis, la certera cazadora, en mi palacio,
ni me invadió enfermedad alguna de las que suelen consumir
el ánimo con la odiosa podredumbre de los miembros,
sino que mi nostalgia y mi preocupación por ti, brillante Odiseo,
y tu bondad me privaron de mi dulce vida."


Así dijo, y yo, cediento a mi impulso,
quise llegar y abrazar el alma de mi difunta madre.
Tres veces me acerqué llevado por mi amor y tres veces
voló de mis brazos semejante a una sombra o a un sueño.
En mi corazón nacía un dolor cada vez más agudo,
y, dejándome oír, la invoqué, con aladas palabras:
«Madre mía, ¿por qué no te quedas cuando quiero alcanzarte
para que, rodeándonos con nuestros brazos,
ambos gocemos del frío llanto, aunque sea en el Hades?
¿Acaso la ínclita Perséfone me ha enviado este simulacro
para que me lamente y llore más todavía?"

Así dije, y pronto me contestó mi soberana madre:
«¡Ay de mí, hijo mío, el más infeliz de todos los hombres!
De ningún modo te engaña Perséfone, la hija de Zeus,
sino que ésta es la condición de los mortales cuando uno muere:
los nervios ya no sujetan la carne ni los huesos,
que la fuerza poderosa del fuego ardiente los consume
tan pronto como el aliento ha abandonado los blancos huesos,
sólo el alma queda revoloteando como un sueño.
Mas vuelve rápidamente a la luz del día
que todo esto le puedas contar a tu esposa después."

Así hablando estuvimos los dos. Y se acercaron entonces
las mujeres que allá nos mandaba Perséfone augusta:
eran esposas e hijas de insignes varones. Se congregaban
amontonándose alrededor de la negra sangre y yo cavilaba
de qué modo hablaría con cada una de ellas.
Y ésta me pareció la mejor determinación: saqué la aguda
espada de junto a mi vigoroso muslo y no permití
que bebieran la negra sangre todas a la vez.
Así que se iban acercando en fila y cada una de ellas
contaba su linaje, y a todas yo hacía mis preguntas.

A la primera que vi fue a Tiro, nacida de noble padre,
que se dijo nacida héroe sin tacha Salmones
y mujer de Creteo el Eólida, la que deseó al divino Enipeo
que se desliza sobre la tierra como el más hermoso de los ríos.
Llegaba una vez y otra vez a su hermosa corriente y un día
el que en torno contiene y sacude la tierra, tomando
la figura la figura de aquel, se acostó junto a ella
en los orígenes del sinuoso río. Y los cubrió una ola
de púrpura semejante a un monte, encorvada, y escondió
al dios y a la mujer mortal, le soltó el cinturón
virginal tras dejarla dormida y le infundió sueño
y, acabado que fue por el dios el quehacer amoroso,
apretó con la suya la mano de Tiro y le dijo
"Alégrate, mujer, por este amor, pues cuando pase
un año parirás hermosos hijos, que no son estériles
los lechos de un dios: por tu parte, cuída de ellos y nútrelos.
Ahora, regresa al hogar, pero guarda en secreto mi nombre.
Yo soy Poseidón, el que sacude la tierra."

Así habló y se sumergió en el mar y sus olas.
Y Tiro, grávida, acabó pariendo a Pelias y Neleo,
que fueron poderosos ministros de Zeus.
Vivió Pelias en Yolco, la de anchas campiñas
y rico en ganado, y el otro en la arenosa Pilos.
A sus demás hijos los parió de Creteo esta reina
entre las mujeres: a Esón, Feres y Mitaón, guerrero ecuestre.

Después de ésta vi a Antíope, hija de Asopo, gloriosa
de haber dormido entre los brazos de Zeus
y parió a dos hijos, Anfión y Zeto, ,los primeros
fundadores de Tebas, ciudad de siete puertas,
y la ciñeron de fuertes murallas, pues, bien que esforzados,
no pudieran sin ellas vivir en sus Tebas ingentes.


Después de ésta vi a Alcmena, la mujer de Anfitrión,
la que parió al invencible Heracles, feroz como león,
uniéndose al gran Zeus, entre sus brazos.

Y a Mégara, la hija del valeroso Creonte, a la que tuvo
como esposa el hijo de Anfitrión"', jamás quebrantado.

También vi a la madre de Edipo, la hermosa Epicasta,
que una gran impiedad cometió sin saberlo ella misma,
pues casó con su hijo, quien, después de dar muerte a su padre,
se casó con ella.
(los dioses han divulgado esto rápidamente entre los hombres).
Entonces reinaba en Tebas sobre los cadmeos
en dolores penó por infaustos designios divinos
y ella fuese a las casas de Hades de sólidos cierres,
que, rendida de angustia, se ahorcó después de atar una alta
soga al techo de la viga más alta. Y dejó a Edipo
nuevos duelos para el futuro,
cuantos suelen trar a los hombres las furias maternas.

También vi a la bellísima Cloris, la esposa de Neles
que él había tomado por causa de su hermosura, pagando mil dones
era la hija menor del jásida Anfión, el que en un tiempo
el poder en Orcómeno tuvo, ciudad de los Minias.
Ella reinó en Pilo y a su esposo parió buenos hijos,
al gran Néstor y a Cromio y al arrogante Periclimeno.
Y después de éstos parió a la espléndida Pero, maravilla del mundo.
Preteindiérona todos los hombres de allá, pero Neles
no la la daba a quien no hubiera robado de Filace
los cuernitorcidos bueyes carianchos de Ificlo.¡Ardua empresa!
Sólo un perfecto adivino prometió robarlas, pero lo trabó
el pesado Destino de la divinidad y las crueles ligaduras
y los boyeros del campo. Cuando ya habían pasado
los meses y los días, por dar la vuelta el año, y habían pasado
de largo las estaciones, sólo entonces lo desató de nuevo
la fuerza de Ificles cuando le comunicó la palabra de los dioses
Y se cumplía el designio de Zeus.

También vi a Leda, mujer de Tíndaro, que tuvo
de esposo dos hijos de gran corazón: fueron Cástor,
domador de caballos, y el buen luchador Polideuces.
En su seno a los dos guarda vivos la tierra fecunda;
e incluso bajo tierra son honrados por Zeus, pues un día
viven y otro están muertos, tienen por suerte este honor,
semejante al que tienen los dioses.

Vi luego a Ifimedia, esposa de Alceo, orgullosa
de contar su amor con el dios Poseidón y de dar a luz
dos hijos -aunque de breve vida-, Otón, semejante a los dioses
y Efialtes, de inmenso renombre,
los mayores mortales que el campo nutrió con sus frutos,
los más bellos con mucho también, salvo Orión el glorioso.
Al cumplir nueve años, aquellos gemelos medían
nueve codos de anchura; su talla subía a nueve brazas.
A esa edad amagaron los dos a los dioses eternos
con llevar al Olimpo clamores y afanes de guerra:
intentaron colocar a Osa sobre Olimpo y sobre Osa al
boscoso Pelión, para alzarse hasta el cielo,
y tal vez lo habrían conseguido si
hubieran alcanzado la medida de la juventud.
Pero los aniquiló el hijo de Zeus, a quien parió Leto,
de lindas trenzas, antes de que les brotase el vello bajo las sienes
y su mentón se espesara con bien florecida barba.

También vi a Fedra, y a Procris , y a la hermosa Ariadna,
hija del cruel Minos, la que quiso Teseo
desde Creta llevar al collado de Atenas sagrada
mas en vano: en mitad de su huida la mató Artemisa,
rodeada de corriente, por traición de Dioniso.

También vi a Mera , y a Climena vi, y a la odiosa Erifila,
la que por oro vendió a su marido poniéndole precio.

No podría enumerar a todas, ni nombrar una a una
a las hijas y esposas que vi de famosos varones:
Antes se acabaría la noche inmortal y ya es hora
de dormir, bien aquí, bien marchando a la nave.
La escolta será cosa vuestra y de los dioses.»

Así dijo Odiseo, y todos, tomados de hechizo,
a través del oscuro salón como mudos quedaron.

Mas Areta, de cándidos brazos, rompió aquel silencio:
«Feacios, ¿qué os parece este hombre que está entre nosotros,
su talla, figura y el juicio que muestra en su menter?
Es mi huésped mío, pero todos vosotros participáis del mismo honor.
No os apresuréis a despedirlo ni le privéis de regalos,
ya que lo necesita. Muchas cosas guardáis en vuestras salas.»

Al oírla tomá la palabra el héroe Equeneo,
él más anciano de los feacios.
«Amigos, las palabras de la prudente reina no han dado
lejos del blanco ni de nuestra opinión. Obedecedla, pues.
mas ¡oh Alcínoo!, tu tienes la palabra y el mando.»

Y Alcínoo le respondió a su vez y dijo:
« Cierto, esta palabra se mantendrá mientras yo viva
para mandar sobre los feacios amantes del remo:
que el huésped acepte, por mucho que ansíe el regreso,
esperar hasta el atardecer, hasta que complete mis dones.
En todos está el proveerle,
pero en mí más que en nadie, pues tengo el poder del pueblo.»

Y respondiendo dijo el magnánimo Odiseo:
«Poderoso Alcínoo, señalado entre todo tu pueblo,
si ordenaseis que aquí me quedara por un año entero
y, entretanto, ayudaseis mi vuelta con nuevos presentes,
bien de grado lo haría y, desde luego, me sería más ventajoso
llegar a mi querido país con las manos más llenas.
Así, también sería más honrado y querido de cuantos hombres
me vieran de vuelta en Itaca.»

Y de nuevo le respondió Alcínoo diciendo:
«Odiseo, al mirarte de ningún modo sospechamos que seas impostor
y mentiroso como muchos hombres dispersos por todas partes,
a quienes alimenta la negra tierra, ensambladores
de tales embustes que nadie podría comprobarlos.
Por el contrario, tú al hermoso decir acompañas un noble sentido:
ni un aedo supiera mejor relatar los males
de los otros argivos tus propias funestas desgracias.
Pero ahora por mente a mi ruego y explica esto otro:
¿Viste también a alguno de los héroes amigos que a Troya
te acompañaron y recibieron la muerte allí?.
Largas son ya las noches, parecen interminables: no es aún hora
de dormir en palacio. Sigue contándome estas hazañas
dignas de admiración. Aún aguantaría hasta la Aurora divina
si tú aceptaras quedarte contanto tus penas.»

Y respondiéndole habló el muy astuto Odiseo:
«Poderoso Alcínoo, señalado entre todo tu pueblo, hay un tiempo
para los largos relatos y un tiempo también para el sueño.
Si aún quieres escuchar, no sería yo quien se negara a narrarte
otros dolores todavía más luctuosos: las desgracias de mis amigos,
que perecieron después; habían escapado a la guerra
de los troyanos, pero sucumbieron ya de vuelta
por traición de una mala esposa.

Después que la casta Perséfone había dispersado
aquí y allá las almas de las mujeres,
llegó apesadumbrada el alma del Atrida Agamenón
y a su alrededor se reunían otras almas,
las que junto a él habían perecido y recibido
su destino en casa de Egisto.
Me reconoció en el momento que en mí se posaron sus ojos,
y lloraba agudamente dejando caer gruesas lágrimas.
Y extendía hacía mí sus brazos, tratando de abrazarme,
mas faltaba el todo ya en él la indomable energía
y el vigor que otro tiempo animara sus ágiles miembros.

Al verlo lloré y lo compadecí en mi ánimo
y, dirigiéndome a él, le dije:
«Noble Atrida, soberano de tu pueblo, Agamenón, ¿qué destino
de la triste muerte te ha domeñado?
Fue quizá Poseidón quien dio fin a tu vida en las naves
sucitando las ráfagas fieras de vientos adversos?,
¿o te hirieron en tierra hombres enemigosal tiempo que hacías
de sus bueyes botín o sus pingües rebaños?¿O en lucha
sucumbiste por una ciudad o por bellas mujeres?"

«Así dije, y él, respondiéndome, habló enseguida:
«Hijo de Laertes, de linaje divino, Odiseo rico en ardides,
En verdad no acabó Poseidón con mi vida en las naves
levantando las ráfagas fieras de vientos adversos
ni me dio muerte en tierra tampoco ningún enemigo;
fue Egisto el que urdió consumar mi ruina de acuerdo
con mi pérfida esposa. Invitado a su casa, en la mesa
me mató como matan a un buey junto al pesebre
con la muerte más triste, y en torno también uno a uno
sucumbieron mis hombres, como los jabalíes albidenses
sacrificados en las nupcias de un poderoso en un banquete.
Tú ya has visto, sin duda, morir multitud de hombres
muertos en combate individual o en la poderosa batalla,
pero te habrías compadecido mucho más si hubieras visto
cómo estábamos tirados entre las jarras y mesas repletas
y todo el pisp humeaba con la sangre. También puede oír
la voz lastimera de la hija de Príamo,
Casandra, a la que estaba matando la tramposa Clitemnestra
a mi lado. Yo intenté levantar las manos, mas en vano.
morí con la espada clavada, y ella, cara de perra,
se apartó de mí y no esperó siquiera, aunque ya bajaba a Hades,
a cerrarme los ojos ni juntar mis labios con sus manos.
Que no hay nada más terrible ni que se parezca más a un perro
que una mujer que haya puesto tal crimen en su mente,
como ella concibió el asesinato para su inocente marido.
¡Y yo que creía que iba a ser bien recibido por mis hijos
y esclavos al llegar a casa! Pero ella, al concebir tamaña maldad,
se bañó en la infamia y la ha derramado sobre todas
las hembras venideras, incluso sobre las que sean de buen obrar."

«Así habló, y yo me dirigí a él contestándole:
«¡Oh desgracia! De antiguo ya Zeus, el de amplia mirada,
el linaje de Atreo con saña persigue ayudando
los designios de sus mujeres: Nos perdió Helena ya a muchos,
y ahora urdió su tración, Clitemnestra, mientras estabas lejos."

«Así dije, y él, respondiéndome, se dirigió a mí:
«Por eso no seas tú, por tu parte, remisdo tampoco
con tu esposa ni le hagas saber todo aquello que pienses;
dile sólo una parte y esté lo demás bien oculto.
Aunque tú no, Ulises, a ti no vendrá por tu esposa la muerte,
que de mente bien cuerda y honrado sentir en su pecho
es la hija de Icario, Penélope, insigne en prudencia:
Era una joven recién casada cuando la dejamos al marchar
a la guerra y tenía en su regazo un hijo inocente
tierno entonces aún, debe sentarse ya entre los hombres;
¡feliz él! Su padre lo verá al llegar y él abrazará a su padre
-ésta es la costumbre -, pero mi esposa ni siquiera me permitió
saciar mis ojos contemplando a mi hijo, pues me mató antes.
Te voy a decir otra cosa que has de poner en tu pecho:
dirige la nave a tu tierra patria a escondidas y no abiertamente,
pues ya no se puede confiar en las mujeres.
«Pero pon atención a esto otro, refiere y explica
si has oído que aún vive mi hijo en Orcómenos o en la arenosa
Pilos, o junto a Menelao en la ancha Esparta, pues seguro
que todavía no está muerto sobre la tierra el divino Orestes."

Tales cosas habló y, a mi vez, contestándole dije:
«"Atrida, ¿por qué me preguntas esto? En verdad no sé nada.
Yo no sé si vive o ha muerto, y es ruín hablar inútilmente."
Así nos cambiamos palabras tristes y estábamos en pie acongojados.

Llegó después el alma del Pelida Aquiles y la de Patroclo,
y la de Antíloco el héroe sin mengua
y la de Ayax, en cuerpo y belleza el mejor entre todos
los argivos después del irreprochable Pelida. Reconocióme
el alma del rápido Eácida de pies veloces y, lamentándose,
vino a hablarme en aladas palabras:
«Hijo de Laertes, de linaje divino, Odiseo rico en ardides,
desdichado, ¿qué acción todavía más grande preparas en tu mente?
¿Cómo te has atrevido a descender al Hades,
donde habitan los muertos, los que carecen de sentidos,
los fantasmas de los mortales que han perecido?"

Así habló, y yo, respondiéndole, dije:
«Aquiles, hijo de Peleo, el más excelente de los aqueos,
he venido en busca de un vaticinio de Tiresias, por si me revelaba
algún plan para poder llegar a la escarpada Itaca;
que aún no he llegado cerca de Acaya ni he desembarcado
en mi tierra, sino que tengo desgracias continuamente.
En cambio, Aquiles, ningún hombre fue más feliz que tú, y lo eres ahora
Los argivos te honramos un tiempo al igual de los dioses
y ahora de nuevo imperas poderosamente sobre los muertos: por eso
no te debe dolor, ¡oh Aquiles!, la existencia perdida."

«Así hablé, y él, respondiéndome, dijo:
«"No intentes consolarme de la muerte, noble Odiseo.
Preferiría estar sobre la tierra y servir en casa de un hombre
pobre, aunque no tuviera gran hacienda, que ser el soberano
de todos los cadáveres, de los muertos. Pero, vamos, dime
si mi hijo ha marchado a la guerra para ser el primer guerrero o no.
Dime también si sabes algo del irreprochable Peleo,
si aún conserva sus prerrogativas entre los numerosos
mirmidones, o lo desprecian en la Hélade y en Ptía
porque la vejez le sujeta las manos y los pies, pues
ya no puedo servirle de ayuda bajo los rayos del sol,
aunque tuviera el mismo vigor que en otro tiempo,
cuando en la amplia Troya mataba a los mejores del ejército
defendiendo a los argivos. Si me presentara de ese modo,
aunque fuera por poco tiempo, en casa de mi padre,
haría odiosas mis poderosas e invencibles manos
a cualquiera de aquellos violentoscia que lo excluyen de sus honores."

«Así habló, y yo, respondiendo, me dirigí a él:
« En verdad, no he oído nada del ilustre Peleo, pero te voy a decir
toda la verdad sobre tu hijo Neoptólemo -ya que me lo mandas -,
pues yo mismo lo conduje en mi cóncava y equilibrada nave
desde Esciro en busca de los aqueos de hermosas grebas.
Desde luego, cuando meditábamos nuestras decisiones en torno
a la ciudad de Troya, era siempre el primero en hablar
con palabras certeras.
Sólo Néstor, igual a un dios, y yo lo superábamos.
Y cuando luchábamos los aqueos en la llanura de los troyanos,
nunca permanecía entre la muchedumbre de los guerreros
ni en las filas, sino que se adelantaba un buen trecho,
no cediendo a ninguno en valor.
Mató a muchos guerreros en duro combate. Imposible
recordarlos todos ni darte con nombres aquella
multitud que sin vida dejó socorriendo a los dánaos.
Batará con contar del Teléfida Eurípilo, el héroe
que rindió con el bronce, mientras muchos de sus compañeros
sucumbían a su alrededor por causa de regalos femeninos.
Siempre lo vi el más hermoso, después del divino Memnón.
Y cuando ascendíamos al caballo que fabricó Epeo
los mejores entre los argivos (a mí se me había enconmendado
todo: el abrir la bien trabada emboscada o cerrarla),
en ese momento los demás jefes de los dánaos y los consejeros
se secaban las lágrimas y temblaban los miembros de cada uno,
pero a él nunca, vi con mis ojos ni que le palideciera la hermosa
piel, ni que secara las lágrimas de sus mejillas. Y me suplicaba
insistentemente que saliéramos del caballo,
y apretaba la empuñadura de la espada
y la lanza pesada por el bronce, con ansia del mal de los teucros.
Después, cuando ya habíamos devastado la ciudad de Príamo,
con una buena parte y un buen botín, ascendió a la nave
incólume y no herido desde lejos par el agudo bronce,
ni de cerca en el cuerpo a cuerpo,como suele suceder a menudo
en la guerra, que es ciega la furia de Ares."

«Así. hablé, y el alma del Eácida fuese
por el prado de asfódelos dando sus pasos gigantes,
satisfecha de oír el honor que alcanzaba su hijo.

«Proseguían las almas allí de los otros difuntos
en profundo dolor cada cual refiriendo sus cuitas.
Sólo el alma de Ayax, el hijo de Telamón,
se mantenía apartada a lo lejos y airada por causa del triunfo
que alcancé sobre él en el juicio tenido en el campo
por las armas de Aquiles: lo dispueso Tetis su madre
y fueron jueces los hijos de los troyanos y Palas Atenea.
¡Ojalá no hubiera vencido yo en tal certamen!
Pues por causa de estas armas la tierra ocultó a un hombre
como Ayax, el mejor de los dánaos en figura y gestas
después del irreprochable hijo de Peleo.
A él me dirigí con dulces palabras:
«Áyax, hijo del irreprochable Telamón. ¿Ni siquiera muerto
vas a olvidar tu rencor contra mí por causa de las armas nefastas?
Los dioses proporcionaron a los argivos aquella ceguera,
pues pereciste siendo tamaño baluarte para los aqueos.
Los aqueos nos dolemos por tu muerte igual que por la vida
del hijo de Peleo. Y ningún otro es responsable, sino Zeus,
que odiaba al ejército de los belicosos dánaos y a ti te impuso
la muerte. Ven aquí, soberano, para escuchar nuestra palabra
y nuestras explicaciones. Y domina tu ira y tu generoso ánimo."

Así dije, pero no me respondió, sino que se dirigió
tras las otras almas al Erebo de los muertos. Con todo,
me hubiera hablado entonces, aunque airado -o yo a él-
pero mi ánimo deseaba dentro de mi pecho ver
las almas de los demás difuntos.

Y vi entonces a Minos, el brillante hijo de Zeus,
que con el cetro de oro, sentado, juzgaba a los muertos
mientras ellos en torno del rey aguardaban sus fallos,
ya sentados, ya en pie, por el Hades, mansión de anchas puertas.


Y después de éste vi al gigante Orión persiguiendo
por el prado de asfódelo a las fieras que había matado
en los montes desiertos, sosteniendo en sus manos la clava
toda de bronce, eternamente irrompible.


Y vi a Ticio, el nacido de Gea, yaciendo en el suelo.
Estaba tendido a lo largo de nueve yugadas,
y dos águilas posadas a sus costados le roían el hígado,
penetrando en sus entrañas. Pero él no podía defenderse,
pues había violado a Leto, esposa augusta de Zeus,
cuando ésta se dirigía a Pito a través del hermoso Pánopes.

También vi a Tántalo, que soportaba pesados dolores,
en pie dentro del lago; éste llegaba a su mentón,
pero se le veía siempre sediento y no podía tomar agua,
cada vez que a beber se agachaba con ansia ardorosa,
otras tantas desaparecía el agua absorbida y a sus pies
aparecía negra la tierra, pues una divinidad la secaba.
También había altos árboles que dejaban caer sus ramas
desde lo alto: perales, manzanos de hermoso fruto,
dulces higueras y verdeantes olivos-, pero cuando el anciano
alargaba sus manos hacia ellas, el viento las impulsaba
hacia las oscuras nubes.

Advertí luego a Sísifo , que soportaba pesados dolores,
llevando una enorme piedra entre sus brazos.
Hacía fuerza apoyándose con manos y pies y empujaba
la piedra hacia arriba, hacia la cumbre, pero cuando
iba a trasponer la cresta, una poderosa fuerza le hacía volver
una y otra vez y rodaba hacia la llanura la desvergonzada piedra.
Sin embargo, él la empujaba de nuevo con los músculos en tensión
y el sudor se deslizaba por sus miembros y el polvo
caía de su cabeza.

Después de éste vi a Héracles, el fuerte, más sólo su imagen.
ya que él goza de los banquetes entre los dioses inmortales
y tiene como esposa a Hebe de hermosos tobillos, la hija
del gran Zeus y de Hera, la de sandalias de oro.
En torno suyo había un estrépito de cadáveres, como de pájaros,
que huían asustados en todas direcciones. Y él estaba allí,
semejante a la oscura noche, su arco sosteniendo desnudo
y sobre el nervio una flecha, mirando alrededor con ojos en llamas
y como si esutviera a punto de tirar. Y rodeando su pecho
estaba el imponente tahalí dorado, el cinturón de oro
con osos, salvajes jabalíes, leones de mirada torcida,
combates, luchas, matanzas, homicidios, cincelados.
Ni siquiera el artista que puso en este cinturón todo su arte
podría realizar otra cosa parecida.


Me reconoció el héroe al pronto cuando me vio con sus ojos
y, llorando, me habló con aladas palabras:
«Hijo de Laertes, de linaje divino, Odiseo rico en ardides,
¡también tú andas arrastrando una existencia desgraciada,
como la que yo soportara bajo los rayos del sol!
Aunque hijo del Cronida Zeus, me cupo una carga
de infinito pesar, estaba sometido a un hombre muy inferior
que me imponía pesados trabajosm hasta que un día
me envió aquí por el perro del Hades. Pensaba
que ninguna otra prueba me sería más difícil.
Pero yo me llevé el Perro a la luz y lo saqué del Hades,
porque tuve por guía al volver, a Hermes y a Atenea,
la de ojos brillantes.

Así habló y se volvió de nuevo hacia el fondo del Hades.
Yo, sin embargo, me quedé allí sin moverme y esperé
por si venía alguno de grandes héroes del pasado,
que ya habían perecido, que hubiera querido ver,
a Teseo y Pirítoo, hijos gloriosos de los dioses,
pero se empezaron a congregar multitudes incontables de muertos
con un vocerío sobrenatural y se apoderó de mí el pálido terror,
no fuera que la ilustre Perséfone me enviara desde Hades
la cabeza de la Gorgona, del terrible monstruo.
«Entonces marché a la nave y ordené a mis amigos
que embarcaran enseguida y soltaran amarras.
Y ellos embarcaron rápidamente
y se sentaron sobre los remos.
Y el oleaje llevaba a la nave a favor del Océano,
siguiendo el correr de sus ondas,
al principio, al impulso de los remos,
después la mejor de las brisas.



Homero

(Traducción de José Manuel Pabón,
Gredos, Madrid, 2000, con variantes
tomadas de la Biblioteca virtual
Ignoria,sin mención del traductor)

(Sugerido por el Griego
alias Chiovetta)

Ὁμήρου Ὀδύσσεια

Ραψωδία λ
Νέκυια.

Μετάφραση Ἀργύρη Ἐφταλιώτη

	"αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ ἐπὶ νῆα κατήλθομεν ἠδὲ θάλασσαν, νῆα μὲν ἂρ πάμπρωτον ἐρύσσαμεν εἰς ἅλα δῖαν, ἐν δ᾽ ἱστὸν τιθέμεσθα καὶ ἱστία νηὶ μελαίνῃ, ἐν δὲ τὰ μῆλα λαβόντες ἐβήσαμεν, ἂν δὲ καὶ αὐτοὶ	Καὶ στὸ γιαλὸ σὰν ἤρθαμε καὶ στὸ γοργὸ καράβι, πρῶτα ἀπ' τὴ γῆς τὰ σύραμε στὴν ὥρια κυματοῦσα, καὶ τὸ κατάρτι στήσαμε καὶ τὰ πανιά του ἀπάνω, καὶ πήραμε καὶ βάλαμε τὰ πρόβατα· καὶ μέσα
5	βαίνομεν ἀχνύμενοι θαλερὸν κατὰ δάκρυ χέοντες. ἡμῖν δ᾽ αὖ κατόπισθε νεὸς κυανοπρῴροιο ἴκμενον οὖρον ἵει πλησίστιον, ἐσθλὸν ἑταῖρον, Κίρκη εὐπλόκαμος, δεινὴ θεὸς αὐδήεσσα. ἡμεῖς δ᾽ ὅπλα ἕκαστα πονησάμενοι κατὰ νῆα	κι ἐμεῖς θλιμμένοι μπήκαμε πικρὰ χύνοντας δάκρυα. Καὶ πίσω ἀπ' τὸ μαυρόπλωρο καράβι στέλνει ἡ Κίρκη ἡ φοβερὴ κι ἡ ὡριόμαλλη κι ἡ ἀνθρωπολαλοῦσα, πρύμο καλὸ καὶ φιλικὸ ποὺ τὰ πανιὰ φουσκῶναν. Καὶ τ' ἄρμενα σὰ σιάξαμε, καθίσαμε, κι ὁδήγα
10	ἥμεθα· τὴν δ᾽ ἄνεμός τε κυβερνήτης τ᾽ ἴθυνε. τῆς δὲ πανημερίης τέταθ᾽ ἱστία ποντοπορούσης· δύσετό τ᾽ ἠέλιος σκιόωντό τε πᾶσαι ἀγυιαί. "ἡ δ᾽ ἐς πείραθ᾽ ἵκανε βαθυρρόου Ὠκεανοῖο. ἔνθα δὲ Κιμμερίων ἀνδρῶν δῆμός τε πόλις τε,	ὁ ἀγέρας τὸ καράβι μας μαζὶ μὲ τὸν ποδότη. Μὲ τεντωμένα τὰ πανιὰ ἀρμενίζαμε ὁλημέρα, μὰ ὁ ἥλιος σὰ βασίλεψε κι ἀπόσκιωναν οἱ δρόμοι, στοῦ τρίσβαθου βρεθήκαμε τοῦ Ὠκεανοῦ τὶς ἄκρες, ἐκεῖ ποὺ τῶν Κιμμεριωτῶν εἶν' ὁ λαὸς κι ἡ χώρα,
15	ἠέρι καὶ νεφέλῃ κεκαλυμμένοι· οὐδέ ποτ᾽ αὐτοὺς ἠέλιος φαέθων καταδέρκεται ἀκτίνεσσιν, οὔθ᾽ ὁπότ᾽ ἂν στείχῃσι πρὸς οὐρανὸν ἀστερόεντα, οὔθ᾽ ὅτ᾽ ἂν ἂψ ἐπὶ γαῖαν ἀπ᾽ οὐρανόθεν προτράπηται, ἀλλ᾽ ἐπὶ νὺξ ὀλοὴ τέταται δειλοῖσι βροτοῖσι.	ποὺ καταχνιὰ καὶ σύγνεφα γιὰ πάντα τοὺς σκεπάζουν, καὶ τοῦ ἥλιου τοῦ χρυσόλαμπρου δὲν τοὺς θωροῦν οἱ ἀχτίδες, μήτε πρὸς τ' ἀστερόσπαρτα σὰν ἀνεβαίνη οὐράνια, μήτ' ἀπ' τὰ ὕψη τ' οὐρανοῦ στὴ γῆς σὰν κατεβαίνη, μόνε τοὺς ἄμοιρους φριχτὴ πλακώνει πάντα νύχτα.
20	νῆα μὲν ἔνθ᾽ ἐλθόντες ἐκέλσαμεν, ἐκ δὲ τὰ μῆλα εἱλόμεθ᾽· αὐτοὶ δ᾽ αὖτε παρὰ ῥόον Ὠκεανοῖο ᾔομεν, ὄφρ᾽ ἐς χῶρον ἀφικόμεθ᾽, ὃν φράσε Κίρκη.	Ἤρθαμε αὐτοῦ κι ἀράξαμε, καὶ βγάλαμε τ' ἀρνιά μας, καὶ τότες ἀκλουθήσαμε τοῦ Ὠκεανοῦ τὸ ρέμα, ὥσπου στὸ μέρος φτάσαμε ποὺ ἡ Κίρκη εἶχε ὁρμηνέψει.
	"ἔνθ᾽ ἱερήια μὲν Περιμήδης Εὐρύλοχός τε ἔσχον· ἐγὼ δ᾽ ἄορ ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ	Ἐκεῖ σφαχτὰ ὁ Εὐρυλοχος κι ὁ Περιμήδης φέραν, κι ἐγὼ ἔσυρα τὸ κοφτερὸ σπαθὶ ἀπὸ τὸ πλευρό μου,
25	βόθρον ὄρυξ᾽ ὅσσον τε πυγούσιον ἔνθα καὶ ἔνθα, ἀμφ᾽ αὐτῷ δὲ χοὴν χεόμην πᾶσιν νεκύεσσι, πρῶτα μελικρήτῳ, μετέπειτα δὲ ἡδέι οἴνῳ, τὸ τρίτον αὖθ᾽ ὕδατι· ἐπὶ δ᾽ ἄλφιτα λευκὰ πάλυνον. πολλὰ δὲ γουνούμην νεκύων ἀμενηνὰ κάρηνα,	κι ἔσκαψα λάκκο ὡς πήχη μιά, τοῦ μάκρου καὶ τοῦ πλάτου· καὶ χύνω ὁλόγυρα σταλιὲς στοὺς πεθαμένους ὅλους, πρῶτα μελόνερο, ὕστερα γλυκὸ κρασί, καὶ τρίτο πάλε νερό· καὶ μὲ λευκὸ τὰ πασπαλίζω ἀλεύρι· καὶ λέγοντας πολλὲς εὐκὲς στ' ἀδύναμα κεφάλια
30	ἐλθὼν εἰς Ἰθάκην στεῖραν βοῦν, ἥ τις ἀρίστη, ῥέξειν ἐν μεγάροισι πυρήν τ᾽ ἐμπλησέμεν ἐσθλῶν, Τειρεσίῃ δ᾽ ἀπάνευθεν ὄιν ἱερευσέμεν οἴῳ παμμέλαν᾽, ὃς μήλοισι μεταπρέπει ἡμετέροισι.	τῶν πεθαμένων, ἔταξα πὼς ἅμα ἐρθῶ στὸ Θιάκι στείρα δαμάλα διαλεχτὴ στὸν πύργο μου θὰ σφάξω, καὶ πὼς θ' ἀνάψω τους πυρὰ γεμάτη ὡραῖα δῶρα, καὶ χώρια ἀρνὶ κατάμαυρο τοῦ Τειρεσία θὰ κόψω, τοῦ κοπαδιοῦ τὸ πιὸ καλό. Καὶ τῶν νεκρῶν τὰ πλήθια
	τοὺς δ᾽ ἐπεὶ εὐχωλῇσι λιτῇσί τε, ἔθνεα νεκρῶν,	μὲ τάματα καὶ προσευκὲς θερμοπαρακαλώντας,
35	ἐλλισάμην, τὰ δὲ μῆλα λαβὼν ἀπεδειροτόμησα ἐς βόθρον, ῥέε δ᾽ αἷμα κελαινεφές· αἱ δ᾽ ἀγέροντο ψυχαὶ ὑπὲξ Ἐρέβευς νεκύων κατατεθνηώτων. νύμφαι τ᾽ ἠίθεοί τε πολύτλητοί τε γέροντες παρθενικαί τ᾽ ἀταλαὶ νεοπενθέα θυμὸν ἔχουσαι,	πῆρα τ' ἀρνιὰ καὶ τά 'σφαξα στὸ λάκκο· καὶ τὸ αἷμα ἔτρεχε ὁλόμαυρο. Ἄρχισαν τῶν πεθαμένων τότες καὶ μαζευόνταν οἱ ψυχὲς ἀπ' τὸ Ἔρεβος τὸ μαῦρο, νύφες ἀντάμα κι ἄγουροι, τυραννισμένοι γέροι, παρθένες κόρες τρυφερές, νεοθλιμμένες ὅλες,
40	πολλοὶ δ᾽ οὐτάμενοι χαλκήρεσιν ἐγχείῃσιν, ἄνδρες ἀρηίφατοι βεβροτωμένα τεύχε᾽ ἔχοντες· οἳ πολλοὶ περὶ βόθρον ἐφοίτων ἄλλοθεν ἄλλος θεσπεσίῃ ἰαχῇ· ἐμὲ δὲ χλωρὸν δέος ᾕρει. δὴ τότ᾽ ἔπειθ᾽ ἑτάροισιν ἐποτρύνας ἐκέλευσα	κι ἄντρες πολλοὶ ἀπὸ χάλκινα κοντάρια λαβωμένοι, νεκροὶ ποὺ εἴχανε τ' ἄρματα μὲ τὸ αἷμα τους βαμμένα κι ἐδῶθε ἐκεῖθε ἀρίθμητοι γύρω στὸ λάκκο ἐρχόνταν, μὲ ἀχὸ πολύ, καὶ μ' ἔπιανε χλωμὸς ἐμένα φόβος. Τότε εἶπα στοὺς συντρόφους μου νὰ γδάρουν καὶ νὰ κάψουν
45	μῆλα, τὰ δὴ κατέκειτ᾽ ἐσφαγμένα νηλέι χαλκῷ, δείραντας κατακῆαι, ἐπεύξασθαι δὲ θεοῖσιν, ἰφθίμῳ τ᾽ Ἀΐδῃ καὶ ἐπαινῇ Περσεφονείῃ· αὐτὸς δὲ ξίφος ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ ἥμην, οὐδ᾽ εἴων νεκύων ἀμενηνὰ κάρηνα	τ' ἀρνιὰ ποὺ τά 'χε ἀλύπητο μαχαίρι ἐκεῖ ριγμένα, καὶ προσευκὲς νὰ κάμουνε στοὺς δυὸ θεοὺς, στὸν Ἅδη τὸ φοβερό, καὶ στὴ σκληρὴ συνάμα Περσεφόνη· κι ἐγώ, ἀπ' τὴ μέση σέρνοντας τὸ κοφτερὸ σπαθί μου, τῶν πεθαμένων ἔδιωχνα τ' ἀδύναμα κεφάλια,
50	αἵματος ἆσσον ἴμεν, πρὶν Τειρεσίαο πυθέσθαι.	μακριὰ ἀπ' τὸ αἷμα, ὡς ν' ἀκουστῆ τοῦ Τειρεσία ὁ λόγος.
	"πρώτη δὲ ψυχὴ Ἐλπήνορος ἦλθεν ἑταίρου· οὐ γάρ πω ἐτέθαπτο ὑπὸ χθονὸς εὐρυοδείης· σῶμα γὰρ ἐν Κίρκης μεγάρῳ κατελείπομεν ἡμεῖς ἄκλαυτον καὶ ἄθαπτον, ἐπεὶ πόνος ἄλλος ἔπειγε.	Πρώτη τοῦ Ἐλπήνορα ἡ ψυχὴ μᾶς ἦρθε, τοῦ συντρόφου, τί ἀκόμα μὲς στὴ μαύρη γῆς δὲν ἤτανε θαμμένος, ποὺ ἐμεῖς τὸ σῶμα ἀφήκαμε στῆς Κίρκης τὰ παλάτια, ἄκλαυτο κι ἄθαφτο, γιατὶ μᾶς ἔβιαζε ἄλλος μόχτος.
55	τὸν μὲν ἐγὼ δάκρυσα ἰδὼν ἐλέησά τε θυμῷ, καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδων·	Τὸν εἶδα, καὶ δακρύσανε τὰ μάτια μου ἀπ' τὸν πόνο καὶ φώναξά τον, κι εἶπα του μὲ φτερωμένα λόγια·
	"Ἐλπῆνορ, πῶς ἦλθες ὑπὸ ζόφον ἠερόεντα; ἔφθης πεζὸς ἰὼν ἢ ἐγὼ σὺν νηὶ μελαίνῃ.	“Ἐλπήνορα, πῶς ἔφτασες μὲς στὰ βαθιὰ σκοτάδια πεζός, κι ἐμένα πρόκαμες, ποὺ μὲ καράβι ἐρχόμουν;”
	"ὣς ἐφάμην, ὁ δέ μ᾽ οἰμώξας ἠμείβετο μύθῳ·	Εἶπα, καὶ βαριοστέναξε κι ἀπολογήθη ἐκεῖνος·
60	᾽διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ, ἆσέ με δαίμονος αἶσα κακὴ καὶ ἀθέσφατος οἶνος. Κίρκης δ᾽ ἐν μεγάρῳ καταλέγμενος οὐκ ἐνόησα ἄψορρον καταβῆναι ἰὼν ἐς κλίμακα μακρήν, ἀλλὰ καταντικρὺ τέγεος πέσον· ἐκ δέ μοι αὐχὴν	“Διογέννητε τοῦ Λαέρτη γιέ, πολύτεχνε Ὀδυσσέα, θεοῦ κατάρα, καὶ πιοτὸ περίσσιο μ' ἀφανίσαν· ἀστόχησα, σὰν πλάγιασα στῆς Κίρκης τὰ παλάτια, κι ἀντὶς ξανὰ ἀπ' τήν ἁψηλὴ νὰ κατεβῶ τὴ σκάλα, ἐγὼ μπροστά μου ὁλόϊσα τράβηξα κι ἀπ' τὴ στέγη
65	ἀστραγάλων ἐάγη, ψυχὴ δ᾽ Ἄϊδόσδε κατῆλθε. νῦν δέ σε τῶν ὄπιθεν γουνάζομαι, οὐ παρεόντων, πρός τ᾽ ἀλόχου καὶ πατρός, ὅ σ᾽ ἔτρεφε τυτθὸν ἐόντα, Τηλεμάχου θ᾽, ὃν μοῦνον ἐνὶ μεγάροισιν ἔλειπες·	κάτου ἔπεσα, κι ὁ σβέρκος μου ἔσπασε ἀπ' τὰ σφοντύλια, κι ἀμέσως στοῦ Ἅδη τοὺς βυθοὺς κατέβηκε ἡ ψυχή μου. Μὰ τώρα, στ' ὄνομα ἐκεινῶν ποὺ ἀκόμα ἐδῶ δὲν ἦρθαν, τῆς σύγκοιτης, καὶ τοῦ γονιοῦ ποὺ σ' ἔθρεφε μικρούλη, καὶ τοῦ Τηλέμαχου, ποὺ ἐκεῖ μονάχο τὸν ἀφῆκες,—
	οἶδα γὰρ ὡς ἐνθένδε κιὼν δόμου ἐξ Ἀίδαο	γιατὶ ξέρω, γυρίζοντας ἀπ' τοῦ Ἅδη τὰ λημέρια,
70	νῆσον ἐς Αἰαίην σχήσεις ἐυεργέα νῆα· ἔνθα σ᾽ ἔπειτα, ἄναξ, κέλομαι μνήσασθαι ἐμεῖο. μή μ᾽ ἄκλαυτον ἄθαπτον ἰὼν ὄπιθεν καταλείπειν νοσφισθείς, μή τοί τι θεῶν μήνιμα γένωμαι, ἀλλά με κακκῆαι σὺν τεύχεσιν, ἅσσα μοι ἔστιν,	στῆς Αἴας πάλε τὸ νησὶ θ' ἀράξης τὸ καράβι, — παρακαλῶ σε, ὦ βασιλιά, θυμήσου με σὰ φτάσης, μὴ φύγης κι ἄκλαυτο, ἄθαφτο μ' ἀφήσης ἐκεῖ πέρα, καὶ γίνω αἰτία νὰ ὀργιστῆ κανένας θεὸς μαζί σου. Μόν' πάρε με καὶ κάψε με μαζὶ μὲ τ' ἄρματά μου,
75	σῆμά τέ μοι χεῦαι πολιῆς ἐπὶ θινὶ θαλάσσης, ἀνδρὸς δυστήνοιο καὶ ἐσσομένοισι πυθέσθαι. ταῦτά τέ μοι τελέσαι πῆξαί τ᾽ ἐπὶ τύμβῳ ἐρετμόν, τῷ καὶ ζωὸς ἔρεσσον ἐὼν μετ᾽ ἐμοῖς ἑτάροισιν.᾽	καὶ βάλε στὸν ἀφρόλευκο γιαλὸ κοντὰ μνημούρι, νὰ μὲ πονοῦν τὸν ἄμοιρο κατόπι ὅσοι τὸ βλέπουν κάμε μου αὐτά, καὶ τὸ κουπὶ στὸ μνῆμα ἀπάνω στῆσε τὸ ἴδιο ποὺ ζώντας ἔλαμνα μαζὶ μὲ τοὺς συντρόφους.”
	"ὣς ἔφατ᾽, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον·	Εἶπε, κι ἐγὼ τοῦ μίλησα κι ἀπολογήθηκά του·
80	᾽ταῦτά τοι, ὦ δύστηνε, τελευτήσω τε καὶ ἔρξω.᾽	“Ὅλα, ὅσα μοῦ 'πες, ἄμοιρε, σωστὰ θὰ σοῦ τὰ κάμω,”
	"νῶι μὲν ὣς ἐπέεσσιν ἀμειβομένω στυγεροῖσιν ἥμεθ᾽, ἐγὼ μὲν ἄνευθεν ἐφ᾽ αἵματι φάσγανον ἴσχων, εἴδωλον δ᾽ ἑτέρωθεν ἑταίρου πόλλ᾽ ἀγόρευεν·	Τέτοιες κουβέντες θλιβερὲς κάναμε ὁ ἕνας τοῦ ἄλλου, ἐγὼ ἀπ' τὴ μιὰ τὴ σπάθα μου κρατώντας στὸ αἷμ' ἀπάνω, τὸ φάντασμα τοῦ Ἐλπήνορα λαλώντας ἀπ' τὴν ἄλλη.
	"ἦλθε δ᾽ ἐπὶ ψυχὴ μητρὸς κατατεθνηυίης,	Κι ἦρθε σιμὰ τότε ἡ ψυχὴ τῆς πεθαμένης μάνας,
85	Αὐτολύκου θυγάτηρ μεγαλήτορος Ἀντίκλεια, τὴν ζωὴν κατέλειπον ἰὼν εἰς Ἴλιον ἱρήν. τὴν μὲν ἐγὼ δάκρυσα ἰδὼν ἐλέησά τε θυμῷ· ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ὣς εἴων προτέρην, πυκινόν περ ἀχεύων, αἵματος ἆσσον ἴμεν, πρὶν Τειρεσίαο πυθέσθαι.	τοῦ ἀντρόψυχου τοῦ Αυτόλυκου ἡ θυγατέρα Ἀντίκλεια, ποὺ τὴν ἀφῆκα ζωντανὴ σὰ μίσευα στὴν Τροία. Τὴν εἶδα ἐγὼ καὶ δάκρυσα, καὶ πόνεσε ἡ καρδιά μου· ὡς τόσο δὲν τὴν ἄφηνα τὸ αἷμα νὰ ζυγώση, ὅσο πολὺ κι ἂν θλίβομουν, πρὶ μοῦ μιλήση ὁ μάντης.
90	"ἦλθε δ᾽ ἐπὶ ψυχὴ Θηβαίου Τειρεσίαο χρύσεον σκῆπτρον ἔχων, ἐμὲ δ᾽ ἔγνω καὶ προσέειπεν·	Καὶ τοῦ Θηβαίου ἦρθε σιμὰ ἡ ψυχὴ τοῦ Τειρεσία, καὶ κράταε τὸ χρυσὸ ραβδί· μὲ γνώρισε, καὶ μοῦ 'πε·
	᾽διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ, τίπτ᾽ αὖτ᾽, ὦ δύστηνε, λιπὼν φάος ἠελίοιο ἤλυθες, ὄφρα ἴδῃ νέκυας καὶ ἀτερπέα χῶρον;	“Διογέννητε τοῦ Λαέρτη γιέ, πολύτεχνε Ὀδυσσέα, τί ἀφῆκες, ὦ κακόμοιρε, τὸ φῶς τοῦ ἥλιου κι ἦρθες νὰ δῆς νεκροὺς κι αὐτὸν ἐδῶ, τὸν ἄχαρο τὸν κόσμο ;
95	ἀλλ᾽ ἀποχάζεο βόθρου, ἄπισχε δὲ φάσγανον ὀξύ, αἵματος ὄφρα πίω καί τοι νημερτέα εἴπω.᾽	Φεύγα ἀπ' τὸ λάκκο, μέριασε τὸ κοφτερὸ σπαθί σου, αἷμα νὰ πιῶ, καὶ νὰ σοῦ πῶ κατόπι τὴν ἀλήθεια.”
	"ὣς φάτ᾽, ἐγὼ δ᾽ ἀναχασσάμενος ξίφος ἀργυρόηλον κουλεῷ ἐγκατέπηξ᾽. ὁ δ᾽ ἐπεὶ πίεν αἷμα κελαινόν, καὶ τότε δή μ᾽ ἐπέεσσι προσηύδα μάντις ἀμύμων·	Εἶπε, κι ἐγὼ τραβήχτηκα, καὶ στὸ φηκάρι χώνω τ' ἀργυροκάρφωτο σπαθί· κι αἷμα σὰν ἤπιε μαῦρο, ὁ μέγας μάντης λάλησε κι αὐτὰ τὰ λόγια μοῦ 'πε·
100	"᾽νόστον δίζηαι μελιηδέα, φαίδιμ᾽ Ὀδυσσεῦ· τὸν δέ τοι ἀργαλέον θήσει θεός· οὐ γὰρ ὀίω λήσειν ἐννοσίγαιον, ὅ τοι κότον ἔνθετο θυμῷ χωόμενος ὅτι οἱ υἱὸν φίλον ἐξαλάωσας. ἀλλ᾽ ἔτι μέν κε καὶ ὣς κακά περ πάσχοντες ἵκοισθε,	“Γλυκειὰ πατρίδα μελετᾶς, θεόλαμπρε Ὀδυσσέα· ὅμως σὲ μάχεται ὁ θεός· θαρρῶ πὼς δὲν ξεφεύγεις τὸν Κοσμοσείστη, ποὺ θυμὸ γιὰ σένα μέσα του ἔχει, καὶ βράζει ἀπὸ τὴ μάνητα, ποὺ τύφλωσες τὸ γιό του. Μὰ πάλε ὅσα κι ἂν πάθετε, θὰ φτάσετε ἂν θελήσης,
105	αἴ κ᾽ ἐθέλῃς σὸν θυμὸν ἐρυκακέειν καὶ ἑταίρων, ὁππότε κε πρῶτον πελάσῃς ἐυεργέα νῆα Θρινακίῃ νήσῳ, προφυγὼν ἰοειδέα πόντον, βοσκομένας δ᾽ εὕρητε βόας καὶ ἴφια μῆλα Ἠελίου, ὃς πάντ᾽ ἐφορᾷ καὶ πάντ᾽ ἐπακούει.	νὰ βασταχτῆς, κι ἐσὺ κι αὐτοὶ οἱ συντρόφοι σου, ἅμα πᾶτε στῆς Θρινακίας τὸ νησὶ μὲ τὸ καλόφτιαστό σου καράβι, πίσω ἀφήνοντας τὰ μενεξιὰ πελάγη· θὰ βρῆτε ἐκεῖ νὰ βόσκουνε τὰ πρόβατα καὶ βόδια τοῦ Ἥλιου, ποὺ ἀποπάνωθε βλέπει κι ἀκούει τὰ πάντα.
110	τὰς εἰ μέν κ᾽ ἀσινέας ἐάᾳς νόστου τε μέδηαι, καί κεν ἔτ᾽ εἰς Ἰθάκην κακά περ πάσχοντες ἵκοισθε· εἰ δέ κε σίνηαι, τότε τοι τεκμαίρομ᾽ ὄλεθρον, νηί τε καὶ ἑτάροις. αὐτὸς δ᾽ εἴ πέρ κεν ἀλύξῃς, ὀψὲ κακῶς νεῖαι, ὀλέσας ἄπο πάντας ἑταίρους,	Αὐτὰ ἂν ἀφήσης ἄβλαβα, κι ἂν θὲς τὸ γυρισμό σου, ὅσο πολλὰ κι ἂν πάθετε πάλε στὸ Θιάκι πᾶτε· μὰ ἂν τὰ πειράξης, πρόσμενε ξολοθρεμὸ στὸ πλοῖο καὶ στοὺς συντρόφους κι ἴδιος σου ἂ σωθῆς, θὰ κακοφτάσης ἀργά, μὲ δίχως σύντροφο, καὶ μὲ καράβι ξένο.
115	νηὸς ἐπ᾽ ἀλλοτρίης· δήεις δ᾽ ἐν πήματα οἴκῳ, ἄνδρας ὑπερφιάλους, οἵ τοι βίοτον κατέδουσι μνώμενοι ἀντιθέην ἄλοχον καὶ ἕδνα διδόντες. ἀλλ᾽ ἦ τοι κείνων γε βίας ἀποτίσεαι ἐλθών· αὐτὰρ ἐπὴν μνηστῆρας ἐνὶ μεγάροισι τεοῖσι	Καὶ θά 'βρης μὲς στὸ σπίτι σου μεγάλα κακοπάθια· ἄντρες ἀπόκοτους θὰ βρῆς νὰ καταλοῦν τὸ βιός σου, μὲ δῶρα τ' ὥριο ταίρι σου νὰ πάρουν πολεμώντας. Ὅμως γι' αὐτὰ θὰ γδικιωθῆς, σοῦ λέω ἐγώ, σὰ φτάσης· κι ἀφοῦ μὲς στὰ παλάτια σου χαλάσης τοὺς μνηστῆρες,
120	κτείνῃς ἠὲ δόλῳ ἢ ἀμφαδὸν ὀξέι χαλκῷ, ἔρχεσθαι δὴ ἔπειτα λαβὼν ἐυῆρες ἐρετμόν, εἰς ὅ κε τοὺς ἀφίκηαι οἳ οὐκ ἴσασι θάλασσαν ἀνέρες, οὐδέ θ᾽ ἅλεσσι μεμιγμένον εἶδαρ ἔδουσιν· οὐδ᾽ ἄρα τοί γ᾽ ἴσασι νέας φοινικοπαρῄους	μὲ ἀπάτη ἢ κι ὁλοφάνερα μὲ κοφτερὸ λεπίδι, θὰ σύρης τότε παίρνοντας τὸ δυνατὸ κουπί σου, νὰ πᾶς στὴ χώρα τῶν ἀντρῶν ποὺ θάλασσα δὲν ξέρουν, καὶ ποὺ φαῒ δὲν συνηθοῦν νὰ τρῶνε ἁλατισμένο, καὶ μήτε κοκκινόπλωρα καράβια αὐτοὶ γνωρίζουν,
125	οὐδ᾽ ἐυήρε᾽ ἐρετμά, τά τε πτερὰ νηυσὶ πέλονται. σῆμα δέ τοι ἐρέω μάλ᾽ ἀριφραδές, οὐδέ σε λήσει· ὁππότε κεν δή τοι συμβλήμενος ἄλλος ὁδίτης φήῃ ἀθηρηλοιγὸν ἔχειν ἀνὰ φαιδίμῳ ὤμῳ, καὶ τότε δὴ γαίῃ πήξας ἐυῆρες ἐρετμόν,	μήτε τὰ δυνατὰ κουπιά, πού 'ναι φτερὰ τῶν πλοίων. Νά, καὶ σημάδι ξάστερο, ποὺ δὲ θὰ σοῦ ξεφύγη· σὰν ἀνταμώσης ἄλλονε στὸ δρόμο ταξιδιώτη, καὶ λέει δικράνι πὼς βαστᾶς στὸν ὥριο σου τὸν ὦμο, τότες τὸ δυνατὸ κουπὶ μπῆξε στὴ γῆς, καὶ κάμε
130	ῥέξας ἱερὰ καλὰ Ποσειδάωνι ἄνακτι, ἀρνειὸν ταῦρόν τε συῶν τ᾽ ἐπιβήτορα κάπρον, οἴκαδ᾽ ἀποστείχειν ἔρδειν θ᾽ ἱερᾶς ἑκατόμβας ἀθανάτοισι θεοῖσι, τοὶ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχουσι, πᾶσι μάλ᾽ ἑξείης. θάνατος δέ τοι ἐξ ἁλὸς αὐτῷ	καλόδεχτες θυσίες ἐκεῖ στὸ ρήγα Ποσειδώνα, κριάρι, ταῦρο σφάζοντας, κι ἀγριόχοιρο βαρβάτο· καὶ γύρνα στὴν πατρίδα σου ἑκατοβοδιὲς νὰ κάμης ἱερὲς γιὰ τοὺς ἀθάνατους ποὺ ὁρίζουνε τὰ οὐράνια, μὲ τὴ σειρὰ τοῦ καθενοῦ· κι ὁ θάνατος θὰ σοῦ 'ρθη
135	ἀβληχρὸς μάλα τοῖος ἐλεύσεται, ὅς κέ σε πέφνῃ γήραι ὕπο λιπαρῷ ἀρημένον· ἀμφὶ δὲ λαοὶ ὄλβιοι ἔσσονται. τὰ δέ τοι νημερτέα εἴρω.᾽	ὄξω ἀπὸ θάλασσα, ἀλαφρός, καὶ θὰ σε γλυκοπάρη μὲς στὰ καλὰ γεράματα, ποὺ ὁλόγυρα οἱ λαοί σου θὰ χαίρουνται καλοτυχιά. Σοῦ 'πα ὅλη τὴν ἀλήθεια.”
	"ὣς ἔφατ᾽, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον· "Τειρεσίη, τὰ μὲν ἄρ που ἐπέκλωσαν θεοὶ αὐτοί.	Αὐτἀ εἶπε, κι ἐγὼ γύρισα κι ἀπολογήθηκά του· “Ἔτσι θὰ τά 'χουνε οἱ θεοὶ κλωσμένα, ὦ Τειρεσία.
140	ἀλλ᾽ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον· μητρὸς τήνδ᾽ ὁρόω ψυχὴν κατατεθνηυίης· ἡ δ᾽ ἀκέουσ᾽ ἧσται σχεδὸν αἵματος, οὐδ᾽ ἑὸν υἱὸν ἔτλη ἐσάντα ἰδεῖν οὐδὲ προτιμυθήσασθαι. εἰπέ, ἄναξ, πῶς κέν με ἀναγνοίη τὸν ἐόντα;"	Μὰ πές μου τώρα ξάστερα κι αὐτό· τῆς πεθαμένης μανούλας μου, νά, τὴν ψυχὴ ἐδῶ βλέπω καθισμένη σιμὰ στὸ αἷμα ἀμίλητη, καὶ δὲ γυρνάει, τοῦ γιου της νὰ δῆ τὴν ὄψη ἀγνάντια της, καὶ νὰ τοῦ προσμιλήση. Πῶς ἆραγες θὰ μ' ἔνιωθε πὼς εἶμαι τὸ παιδί της;”
145	"ὣς ἐφάμην, ὁ δέ μ᾽ αὐτίκ᾽ ἀμειβόμενος προσέειπεν· "ῥηΐδιόν τοι ἔπος ἐρέω καὶ ἐπὶ φρεσὶ θήσω. ὅν τινα μέν κεν ἐᾷς νεκύων κατατεθνηώτων αἵματος ἆσσον ἴμεν, ὁ δέ τοι νημερτὲς ἐνίψει· ᾧ δέ κ᾽ ἐπιφθονέῃς, ὁ δέ τοι πάλιν εἶσιν ὀπίσσω.᾽	Εἶπα, κι ὁ μάντης γύρισε κι ἀπολογήθη ἀμέσως· “Εὔκολο πρᾶμα θὰ σοῦ πῶ, καὶ κράτα το στὸ νοῦ σου· ὅποιον ἀπ' τοὺς νεκροὺς νὰ ρθῆ σιμὰ στὸ αἷμα ἀφήσης, αὐτὸς ἀλήθειες θὰ σοῦ πῆ· μὰ ὅποιονε ἐσὺ διώχνεις, αὐτὸς τραβιέται μακριὰ καὶ ξαναφεύγει πίσω.”
150	"ὣς φαμένη ψυχὴ μὲν ἔβη δόμον Ἄϊδος εἴσω Τειρεσίαο ἄνακτος, ἐπεὶ κατὰ θέσφατ᾽ ἔλεξεν· αὐτὰρ ἐγὼν αὐτοῦ μένον ἔμπεδον, ὄφρ᾽ ἐπὶ μήτηρ ἤλυθε καὶ πίεν αἷμα κελαινεφές· αὐτίκα δ᾽ ἔγνω, καί μ᾽ ὀλοφυρομένη ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·	Σὰν εἶπε αὐτά, κι ὁρμήνεψε τὴ μοῖρα ὁ Τειρεσίας, στὸν Ἅδη ξαναγύρισε· ὡς τόσο ἐγὼ στεκόμουν ὡσότου ἡ μάνα ζύγωσε καὶ μαῦρο ρούφηξε αἷμα· καὶ τότ' εὐτὺς μὲ γνώρισε καὶ μοῦ 'κρενε θρηνώντας·
155	"᾽τέκνον ἐμόν, πῶς ἦλθες ὑπὸ ζόφον ἠερόεντα ζωὸς ἐών; χαλεπὸν δὲ τάδε ζωοῖσιν ὁρᾶσθαι. μέσσῳ γὰρ μεγάλοι ποταμοὶ καὶ δεινὰ ῥέεθρα, Ὠκεανὸς μὲν πρῶτα, τὸν οὔ πως ἔστι περῆσαι πεζὸν ἐόντ᾽, ἢν μή τις ἔχῃ ἐυεργέα νῆα.	“Πῶς ἦρθες, γιέ μου, ζωντανὸς στὰ μαῦρα αὐτὰ σκοτάδια; Δύσκολο γιὰ τοὺς ζωντανοὺς νὰ δοῦνε αὐτὰ ἐδῶ κάτω. [ Τρανοὶ στὴ μέση ποταμοὶ καὶ φοβερὰ ποτάμια· καὶ πρῶτ' ἀπ' ὅλα ὁ Ὠκεανός, ποὺ νὰ διαβῆ κανένας πεζὸς δὲ δύνεται, χωρὶς καλόφτιαστο καράβι.]
160	ἦ νῦν δὴ Τροίηθεν ἀλώμενος ἐνθάδ᾽ ἱκάνεις νηί τε καὶ ἑτάροισι πολὺν χρόνον; οὐδέ πω ἦλθες εἰς Ἰθάκην, οὐδ᾽ εἶδες ἐνὶ μεγάροισι γυναῖκα;"	Τάχ' ἀπ' τὴν Τροία ξέπεσες ἐδῶ μὲ τοὺς συντρόφους, πολὺ σάνε πλανήθηκες μακριὰ ἀπὸ τὴν πατρίδα, κι ἀκόμα στὰ παλάτια σου τὸ ταίρι σου δὲν εἶδες ;”
	"ὣς ἔφατ᾽, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον· ᾽μῆτερ ἐμή, χρειώ με κατήγαγεν εἰς Ἀίδαο	Αὐτά εἰπε, κι ἐγὼ μίλησα κι ἀπολογήθηκά της. “Μάνα μου, ἀνάγκη μ' ἔφερε στὸν Ἅδη νὰ ρωτήξω
165	ψυχῇ χρησόμενον Θηβαίου Τειρεσίαο· οὐ γάρ πω σχεδὸν ἦλθον Ἀχαιΐδος, οὐδέ πω ἁμῆς γῆς ἐπέβην, ἀλλ᾽ αἰὲν ἔχων ἀλάλημαι ὀιζύν, ἐξ οὗ τὰ πρώτισθ᾽ ἑπόμην Ἀγαμέμνονι δίῳ Ἴλιον εἰς ἐύπωλον, ἵνα Τρώεσσι μαχοίμην.	τὴ μοῖρα μου ἀπ' τὸ θεϊκὸ Θηβαῖο, τὸν Τειρεσία· τὶ ἀκόμα ἐγὼ δὲν ἄγγιξα τῶν Ἀχαιῶν τὴ χώρα, μηδὲ στὴ γῆς μου πάτησα, παρὰ ὅλο ἐρμοπλανιέμαι, . ἀφόντας μὲ τὸ θεϊκὸ Ἀγαμέμνονα εἶχα φύγει γιὰ τὸ Ἴλιο τ' ἀλογάρικο, τοὺς Τρῶες νὰ πολεμήσω.
170	ἀλλ᾽ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον· τίς νύ σε κὴρ ἐδάμασσε τανηλεγέος θανάτοιο; ἦ δολιχὴ νοῦσος, ἦ Ἄρτεμις ἰοχέαιρα οἷς ἀγανοῖς βελέεσσιν ἐποιχομένη κατέπεφνεν; εἰπὲ δέ μοι πατρός τε καὶ υἱέος, ὃν κατέλειπον,	Ὡς τόσο, πές μου ξάστερα καὶ ξήγησέ μου ἐτοῦτο· πῶς σοῦ 'ρθε ὁ κορμοτεντωτὴς ὁ Χάρος καὶ σὲ πῆρε ; νά 'ταν ἀρρώστια μακρινὴ, γιὰ ἡ Ἄρτεμη ἡ τοξεύτρα μὲ τὶς ψιλὲς σαγίτες της ἦρθε νὰ σὲ σκοτώση ; Πές μου καὶ γιὰ τὸν κύρη μου, καὶ γιὰ τὸ γιὸ ποὺ ἀφῆκα,
175	ἢ ἔτι πὰρ κείνοισιν ἐμὸν γέρας, ἦέ τις ἤδη ἀνδρῶν ἄλλος ἔχει, ἐμὲ δ᾽ οὐκέτι φασὶ νέεσθαι. εἰπὲ δέ μοι μνηστῆς ἀλόχου βουλήν τε νόον τε, ἠὲ μένει παρὰ παιδὶ καὶ ἔμπεδα πάντα φυλάσσει ἦ ἤδη μιν ἔγημεν Ἀχαιῶν ὅς τις ἄριστος.᾽	ἂν τὰ πρωτάτα μοῦ κρατοῦν ἀκόμα αὐτοί, γιά κάποιος ἄλλος τὰ πῆρε, καὶ θαρροῦν πὼς πιὰ δὲ θὰ γυρίσω. Πές μου καὶ τῆς γυναίκας μου ποιά 'ναι ἡ βουλὴ κι ἡ γνώμη· κάθεται πάντα μὲ τὸ γιὸ καὶ κυβερνάει τὸ σπίτι, ἢ τάχα τὴν παντρεύτηκε Ἀχαιὸς ἀπ' τοὺς προυχόντους ;”
	"ὣς ἐφάμην, ἡ δ᾽ αὐτίκ᾽ ἀμείβετο πότνια μήτηρ· ᾽καὶ λίην κείνη γε μένει τετληότι θυμῷ σοῖσιν ἐνὶ μεγάροισιν· ὀιζυραὶ δέ οἱ αἰεὶ φθίνουσιν νύκτες τε καὶ ἤματα δάκρυ χεούσῃ. σὸν δ᾽ οὔ πώ τις ἔχει καλὸν γέρας, ἀλλὰ ἕκηλος	Καὶ τότε ἡ κερὰ μάνα μου μοῦ ἀπολογήθη κι εἶπε· “Μ' ἁπομονὴ περίσσια αὐτὴ στοὺς πύργους μέσα κλειέται, καὶ μαῦρες μέρες καὶ νυχτιὲς περνάει καὶ χύνει δάκρυα. Καὶ μήτε τὰ πρωτάτα σου κανεὶς δὲν πῆρε ἀκόμα, παρὰ ἥσυχα ὁ Τηλέμαχος φυλάει τ' ἀρχοντικά σου,
185	Τηλέμαχος τεμένεα νέμεται καὶ δαῖτας ἐίσας δαίνυται, ἃς ἐπέοικε δικασπόλον ἄνδρ᾽ ἀλεγύνειν· πάντες γὰρ καλέουσι. πατὴρ δὲ σὸς αὐτόθι μίμνει ἀγρῷ, οὐδὲ πόλινδε κατέρχεται. οὐδέ οἱ εὐναὶ δέμνια καὶ χλαῖναι καὶ ῥήγεα σιγαλόεντα,	καὶ πάντα τόνε προσκαλοῦν στὰ μοιραστὰ τραπέζια, σὰν ποὺ ταιριάζει σὲ κριτή· κι ὁ γέρος σου ὁ πατέρας μένει καὶ ζῆ στὴν ἐξοχή, καὶ δὲν πατάει ποτές του στὴ χώρα, μήτε χαίρεται κλινάρια μὲ στρωσίδια, καὶ μὲ λαμπρὰ παπλώματα, μόν' πέφτει τὸ χειμώνα
190	ἀλλ᾽ ὅ γε χεῖμα μὲν εὕδει ὅθι δμῶες ἐνὶ οἴκῳ, ἐν κόνι ἄγχι πυρός, κακὰ δὲ χροῒ εἵματα εἷται· αὐτὰρ ἐπὴν ἔθῃσι θέρος τεθαλυῖά τ᾽ ὀπώρη, πάντῃ οἱ κατὰ γουνὸν ἀλωῆς οἰνοπέδοιο φύλλων κεκλιμένων χθαμαλαὶ βεβλήαται εὐναί.	στὸ σπίτι μὲ τοὺς δούλους του πὰς στῆς γωνιᾶς τὴ στάχτη, κι ἔχει μὲ ροῦχα ταπεινὰ ντυμένο τὸ κορμί του· τὸ θέρος καὶ τὸ καρπερὸ χινόπωρο σὰν ἔρθη, πηγαίνει τὸν ἀνήφορο στ' ἀμπελοχώραφό του, κι ἔχει παντοῦ κρεβάτι του τὰ σκόρπια φύλλα χάμου.
195	ἔνθ᾽ ὅ γε κεῖτ᾽ ἀχέων, μέγα δὲ φρεσὶ πένθος ἀέξει σὸν νόστον ποθέων, χαλεπὸν δ᾽ ἐπὶ γῆρας ἱκάνει. οὕτω γὰρ καὶ ἐγὼν ὀλόμην καὶ πότμον ἐπέσπον· οὔτ᾽ ἐμέ γ᾽ ἐν μεγάροισιν ἐύσκοπος ἰοχέαιρα οἷς ἀγανοῖς βελέεσσιν ἐποιχομένη κατέπεφνεν,	Κοίτετ' ἐκεῖ καὶ χολοσκάει κι ὁ πόνος του πληθαίνει ποθώντας σε, καὶ γερατειὰ κακὰ τὸν βασανίζουν. Ἔτσι ἀφανίστηκα κι ἐγὼ, κι ἦρθε μὲ πῆρε ὁ Χάρος· μήτε ἡ τοξεύτρα ἡ Ἄρτεμη πὄχει ἄσφαλτο τὸ μάτι, μὲ τὶς ψιλὲς σαγίτες της δὲν ἦρθε νὰ μὲ κρούση,
200	οὔτε τις οὖν μοι νοῦσος ἐπήλυθεν, ἥ τε μάλιστα τηκεδόνι στυγερῇ μελέων ἐξείλετο θυμόν· ἀλλά με σός τε πόθος σά τε μήδεα, φαίδιμ᾽ Ὀδυσσεῦ, σή τ᾽ ἀγανοφροσύνη μελιηδέα θυμὸν ἀπηύρα.᾽	καὶ μήτε ἀρρώστια φοβερὴ καμιὰ δὲ μοῦ εἶχε πέσει, νὰ μοῦ μαράνη τὸ κορμὶ καὶ πάρη τὴν ψυχή μου· μόν' ὁ καημός σου κι ἡ ἔννοια σου, μὰ κι ἡ καλή σου ἡ γνώμη μοῦ σβῆσαν τὴ γλυκειὰ ζωή, πανάκριβε Ὀδυσσέα.”
	"ὣς ἔφατ᾽, αὐτὰρ ἐγώ γ᾽ ἔθελον φρεσὶ μερμηρίξας	Αὐτά εἰπε, κι ἐγὼ τό 'θελα κι ἀνάδευα στὸ νοῦ μου
205	μητρὸς ἐμῆς ψυχὴν ἑλέειν κατατεθνηυίης. τρὶς μὲν ἐφωρμήθην, ἑλέειν τέ με θυμὸς ἀνώγει, τρὶς δέ μοι ἐκ χειρῶν σκιῇ εἴκελον ἢ καὶ ὀνείρῳ ἔπτατ᾽. ἐμοὶ δ᾽ ἄχος ὀξὺ γενέσκετο κηρόθι μᾶλλον, καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδων·	νὰ τὴν ἀδράξω τὴν ψυχὴ τῆς πεθαμένης μάνας. Τρεῖς φορὲς χύθηκα μὲ ὁρμὴ ν' ἀδράξω την ποθώντας, καὶ τρεῖς φορὲς μὲ ξέφυγε σὰν ὄνειρο, σὰν ἴσκιος· καὶ μὲς στὰ σπλάχνα μου ἔκανε πιὸ κοφτερὸ τὸν πόνο, Φώναξα τότες κι εἶπα της μὲ φτερωμένα λόγια·
210	"᾽μῆτερ ἐμή, τί νύ μ᾽ οὐ μίμνεις ἑλέειν μεμαῶτα, ὄφρα καὶ εἰν Ἀίδαο φίλας περὶ χεῖρε βαλόντε ἀμφοτέρω κρυεροῖο τεταρπώμεσθα γόοιο; ἦ τί μοι εἴδωλον τόδ᾽ ἀγαυὴ Περσεφόνεια ὤτρυν᾽, ὄφρ᾽ ἔτι μᾶλλον ὀδυρόμενος στεναχίζω;"	“Μάνα, γιατὶ δὲ στέκεσαι ποὺ θέλω νὰ σ' ἀδράξω, νὰ κρατηθοῦμε ἀγκαλιαστὰ μέσα στὸν Ἅδη οἱ δυό μας νὰ βροῦμε κἂν παρηγοριὰ στὸ κρύο τὸ μοιρολόγι ; Γιὰ τάχα νά 'σαι φάντασμα ποὺ ἡ θεία ἡ Περσεφόνη, μοῦ ' στειλε, ἀκόμα πιὸ πικρὰ γιὰ νὰ βαριοστενάζω ;”
215	"ὣς ἐφάμην, ἡ δ᾽ αὐτίκ᾽ ἀμείβετο πότνια μήτηρ· ᾽ὤ μοι, τέκνον ἐμόν, περὶ πάντων κάμμορε φωτῶν, οὔ τί σε Περσεφόνεια Διὸς θυγάτηρ ἀπαφίσκει, ἀλλ᾽ αὕτη δίκη ἐστὶ βροτῶν, ὅτε τίς κε θάνῃσιν· οὐ γὰρ ἔτι σάρκας τε καὶ ὀστέα ἶνες ἔχουσιν,	Εἶπα, κι ἡ μάνα μου ἡ καλὴ μοῦ ἀπολογήθη ἀμέσως “Ἀλλοίς, παιδί μου, ποὺ ἄτυχος τόσο δὲ βρέθηκε ἄλλος· ὄχι, τοῦ Δία δὲ σὲ γελάει ἡ κόρη ἡ Περσεφόνη, μόν' εἶναι τέτοια τοῦ θνητοῦ σὰν ἀποθάνη ἡ μοῖρα· τὶ οἱ σάρκες καὶ τὰ κόκκαλα νευρόδετα δὲ μένουν,
220	ἀλλὰ τὰ μέν τε πυρὸς κρατερὸν μένος αἰθομένοιο δαμνᾷ, ἐπεί κε πρῶτα λίπῃ λεύκ᾽ ὀστέα θυμός, ψυχὴ δ᾽ ἠύτ᾽ ὄνειρος ἀποπταμένη πεπότηται. ἀλλὰ φόωσδε τάχιστα λιλαίεο· ταῦτα δὲ πάντα ἴσθ᾽, ἵνα καὶ μετόπισθε τεῇ εἴπῃσθα γυναικί.᾽	μόν' τ' ἀφανίζει τῆς φωτιᾶς ἡ λυσσασμένη φλόγα, ἅμα ἀπὸ τ' ἄσπρα κόκκαλα ἡ πνοή μας φύγη πρῶτα κι ἀνοίξη τὰ φτερὰ καὶ πάη σὰν ὄνειρο ἡ ψυχή μας, Μὰ τρέξε πάλε πρὸς τὸ φῶς, καὶ μάθε τα ὅλα τοῦτα νὰ τὰ δηγέσαι ἀργότερα κι ἐσὺ τῆς σύγκοιτής σου.”
225	"νῶι μὲν ὣς ἐπέεσσιν ἀμειβόμεθ᾽, αἱ δὲ γυναῖκες ἤλυθον, ὤτρυνεν γὰρ ἀγαυὴ Περσεφόνεια, ὅσσαι ἀριστήων ἄλοχοι ἔσαν ἠδὲ θύγατρες. αἱ δ᾽ ἀμφ᾽ αἷμα κελαινὸν ἀολλέες ἠγερέθοντο, αὐτὰρ ἐγὼ βούλευον ὅπως ἐρέοιμι ἑκάστην.	Ἐμεῖς ἔτσι μιλούσαμε καὶ νὰ, ἦρθαν οἱ γυναῖκες ποὺ ἡ Περσεφόνη ἡ θεϊκιὰ τὶς εἶχε ἐκεῖ σταλμένες, ὅλες μεγάλων σύγκοιτες λεβέντηδων καὶ κόρες. Γύρω καθὼς μαζεύουνταν αὐτὲς στὸ μαῦρο τὸ αἷμα, πὼς νὰ ρωτήξω καθεμιὰ στὸ νοῦ μου ἀναγυρνοῦσα.
230	ἥδε δέ μοι κατὰ θυμὸν ἀρίστη φαίνετο βουλή· σπασσάμενος τανύηκες ἄορ παχέος παρὰ μηροῦ οὐκ εἴων πίνειν ἅμα πάσας αἷμα κελαινόν. αἱ δὲ προμνηστῖναι ἐπήισαν, ἠδὲ ἑκάστη ὃν γόνον ἐξαγόρευεν· ἐγὼ δ᾽ ἐρέεινον ἁπάσας.	Κι αὐτὸς ὁ τρόπος πιὸ σωστὸς στὸ λογισμό μου φάνη· τραβώντας τὸ μακρὺ σπαθὶ ἀπ' τὸ χοντρὸ μερί μου, ὅλες μαζὶ δὲν ἄφηνα τὸ αἷμα νὰ πιοῦν τὸ μαῦρο. Κι αὐτὲς ἀράδα ἐρχόντουσαν, καὶ καθεμιὰ μοῦ ξήγα τὸ γένος καὶ τὰ φύτρα της καθὼς τὴν ἐρωτοῦσα.
235	"ἔνθ᾽ ἦ τοι πρώτην Τυρὼ ἴδον εὐπατέρειαν, ἣ φάτο Σαλμωνῆος ἀμύμονος ἔκγονος εἶναι, φῆ δὲ Κρηθῆος γυνὴ ἔμμεναι Αἰολίδαο· ἣ ποταμοῦ ἠράσσατ᾽ Ἐνιπῆος θείοιο, ὃς πολὺ κάλλιστος ποταμῶν ἐπὶ γαῖαν ἵησι,	Καὶ πρώτη ἐκεῖ 'δα τὴν Τυρὼ τὴν καλογεννημένη, ποὺ ἔλεγε γόνος τοῦ λαμπροῦ πὼς ἦταν Σαλμωνέα, καὶ πὼς τὴν εἶχε ταίρι του τοῦ Αἰόλου ὁ γιὸς Κρηθέας. Τὸν Ἐνιπέα ἀγάπησε τὸν ποταμὸ τὸ θεῖο, ποὺ ἦταν ἀπ' ὅλους πιὸ ὄμορφος τοὺς ποταμούς τοῦ κόσμου,
240	καί ῥ᾽ ἐπ᾽ Ἐνιπῆος πωλέσκετο καλὰ ῥέεθρα. τῷ δ᾽ ἄρα εἰσάμενος γαιήοχος ἐννοσίγαιος ἐν προχοῇς ποταμοῦ παρελέξατο δινήεντος· πορφύρεον δ᾽ ἄρα κῦμα περιστάθη, οὔρεϊ ἶσον, κυρτωθέν, κρύψεν δὲ θεὸν θνητήν τε γυναῖκα.	καὶ στοὺς πανώριους ὄχτους του συνήθαε νὰ πλανιέται, Μ' ἐκεῖνον μοιάζοντας τῆς γῆς ὁ σαλευτὴς καὶ ζώστης, σιμά της στοῦ ἀφροκύλιστου τοῦ ποταμοῦ τὸ στόμα πλάγιασε· κῦμα σκοτεινὸ τοὺς ἔζωσε σὰν ὄρος γερτό, νὰ κρύψη τὸ θεὸ καὶ τὴ θνητὴ γυναίκα.
245	λῦσε δὲ παρθενίην ζώνην, κατὰ δ᾽ ὕπνον ἔχευεν. αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ ἐτέλεσσε θεὸς φιλοτήσια ἔργα, ἔν τ᾽ ἄρα οἱ φῦ χειρί, ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ τ᾽ ὀνόμαζε·	Ἐκεῖ ὁ θεὸς τῆς ἔλυσε τῆς παρθενιᾶς τὴ ζώνη, τὴν κοίμισε, καὶ τοῦ ἔρωτα σὰν τέλεσε τὸ ἔργο, τὸ χέρι της γλυκόσφιξε, καὶ φώναξέ την κι εἶπε·
	"᾽χαῖρε, γύναι, φιλότητι· περιπλομένου δ᾽ ἐνιαυτοῦ τέξεις ἀγλαὰ τέκνα, ἐπεὶ οὐκ ἀποφώλιοι εὐναὶ	“Χαίρου ποὺ ἐγὼ σ' ἀγκάλιασα· κι ἅμα γυρίση ὁ χρόνος, θά 'χης πανόμορφα παιδιά, τὶ τῶν θεῶν ἡ ἀγάπη
250	ἀθανάτων· σὺ δὲ τοὺς κομέειν ἀτιταλλέμεναί τε. νῦν δ᾽ ἔρχευ πρὸς δῶμα, καὶ ἴσχεο μηδ᾽ ὀνομήνῃς· αὐτὰρ ἐγώ τοί εἰμι Ποσειδάων ἐνοσίχθων.᾽	δὲν πάει τοῦ κάκου· νοιάζου τα καὶ μοσκανάθρεφέ τα, Πήγαινε τώρα σύχαζε, καὶ μὴν τὸ ξεστομίσης· μὰ ὁ Ποσειδώνας, ξέρε το, ἐγώ 'μαι ὁ κοσμοσείστης.”
	"ὣς εἰπὼν ὑπὸ πόντον ἐδύσετο κυμαίνοντα. ἡ δ᾽ ὑποκυσαμένη Πελίην τέκε καὶ Νηλῆα,	Αὐτὰ εἰπε, καὶ στὴν θάλασσα βουτάει τὴν κυματοῦσα. Κι ἐκείνη γέννησε τοὺς δυό, Πελία καὶ Νηλέα,
255	τὼ κρατερὼ θεράποντε Διὸς μεγάλοιο γενέσθην ἀμφοτέρω· Πελίης μὲν ἐν εὐρυχόρῳ Ἰαωλκῷ ναῖε πολύρρηνος, ὁ δ᾽ ἄρ᾽ ἐν Πύλῳ ἠμαθόεντι. τοὺς δ᾽ ἑτέρους Κρηθῆι τέκεν βασίλεια γυναικῶν, Αἴσονά τ᾽ ἠδὲ Φέρητ᾽ Ἀμυθάονά θ᾽ ἱππιοχάρμην.	ποὺ ἥρωες βγήκανε πιστοὶ τοῦ Δία τοῦ μεγάλου· στὴν Ἰωλκὸ βασίλεψεν ὁ θεόπλουτος Πελίας, στὴν Πύλο τὴν ἀμμουδερὴ ὁ ἥρωας ὁ Νηλέας, Κι ἀκόμα ἡ ρήγισσα Τυρὼ γέννησε του Κρηθέα, τὸν Αἴσονα, τὸν ἁμαξὰ Ἀμυθάονα, τὸ Φέρη.
260	"τὴν δὲ μετ᾽ Ἀντιόπην ἴδον, Ἀσωποῖο θύγατρα, ἣ δὴ καὶ Διὸς εὔχετ᾽ ἐν ἀγκοίνῃσιν ἰαῦσαι, καί ῥ᾽ ἔτεκεν δύο παῖδ᾽, Ἀμφίονά τε Ζῆθόν τε, οἳ πρῶτοι Θήβης ἕδος ἔκτισαν ἑπταπύλοιο, πύργωσάν τ᾽, ἐπεὶ οὐ μὲν ἀπύργωτόν γ᾽ ἐδύναντο	Εἶδα κατόπι τοῦ Ἀσωποῦ τὴν κόρη, τὴν Ἀντιόπη· κι αὐτὴ στοῦ Διὸς τὴν ἀγκαλιὰ καυκιόταν πὼς κοιμήθη, καὶ δυὸ παιδιὰ γεννήθηκαν, ὁ Ἀμφίονας κι ὁ Ζῆθος· τὴ Θήβα τὴν ἑφτάπορτη πρωτόχτισαν ἐκεῖνοι, καὶ τὴν πυργῶσαν, τὶ ἄπυργοι δὲ δύνονταν νὰ ζήσουν
265	ναιέμεν εὐρύχορον Θήβην, κρατερώ περ ἐόντε.	στὴ Θήβα τὴν ἁπλόχωρη, κι ἂς ἦταν ἀντρειωμένοι.
	"τὴν δὲ μετ᾽ Ἀλκμήνην ἴδον, Ἀμφιτρύωνος ἄκοιτιν, ἥ ῥ᾽ Ἡρακλῆα θρασυμέμνονα θυμολέοντα γείνατ᾽ ἐν ἀγκοίνῃσι Διὸς μεγάλοιο μιγεῖσα· καὶ Μεγάρην, Κρείοντος ὑπερθύμοιο θύγατρα,	Εἶδα καὶ τοῦ Ἀμφιτρύωνα τὸ ταίρι, τὴν Ἀλκμήνη, ποὺ ὁ Δίας τὴν ἀγκάλιασε, καὶ γέννησε μαζί του τὸ λιονταρόψυχο Ἡρακλῆ, τῆς λεβεντιᾶς τὸν πύργο· καὶ τὴ Μεγάρα, τοῦ τρανοῦ τοῦ Κρέοντα θυγατέρα,
270	τὴν ἔχεν Ἀμφιτρύωνος υἱὸς μένος αἰὲν ἀτειρής.	ποὺ τοῦ Ἀμφιτρύωνα τοῦ γιοῦ του ἀδάμαστου ἦταν ταίρι.
	"μητέρα τ᾽ Οἰδιπόδαο ἴδον, καλὴν Ἐπικάστην, ἣ μέγα ἔργον ἔρεξεν ἀιδρείῃσι νόοιο γημαμένη ᾧ υἷι· ὁ δ᾽ ὃν πατέρ᾽ ἐξεναρίξας γῆμεν· ἄφαρ δ᾽ ἀνάπυστα θεοὶ θέσαν ἀνθρώποισιν.	Τὴ μάνα εἶδα τοῦ Οἰδίποδα, τὴν ὄμορφη Ἐπικάστη, ποὺ ἀνήξερη ἔκαμε φριχτὴ παρανομιά, καὶ δέχτη τὸ γιό της ἄντρα, ποὺ ἔσφαξε τὸν κύρη καὶ τὴν πῆρε, κι οἱ ἀθάνατοι φανέρωσαν τὴν ἀνομιὰ στὸν κόσμο.
275	ἀλλ᾽ ὁ μὲν ἐν Θήβῃ πολυηράτῳ ἄλγεα πάσχων Καδμείων ἤνασσε θεῶν ὀλοὰς διὰ βουλάς· ἡ δ᾽ ἔβη εἰς Ἀίδαο πυλάρταο κρατεροῖο, ἁψαμένη βρόχον αἰπὺν ἀφ᾽ ὑψηλοῖο μελάθρου, ᾧ ἄχεϊ σχομένη· τῷ δ᾽ ἄλγεα κάλλιπ᾽ ὀπίσσω	Αὐτὸς στὴ Θήβα τὴ γλυκειὰ βασανισμένος ρήγας τῶν Καδμιτῶν κυβέρνησε ἀπὸ θεῶν κατάρα· μὰ ἐκείνη στοῦ Ἅδη τοῦ ἄσπλαχνου κατέβηκε τὰ βάθια· τὶ στὸν καημό της μὲ θηλειὰ κρεμάστηκε ἀπ' τὴ στέγη τὴν ἁψηλή, κι ἀμέτρητα τοῦ ἀφῆκε πίσω πάθια,
280	πολλὰ μάλ᾽, ὅσσα τε μητρὸς Ἐρινύες ἐκτελέουσιν.	πάρα πολλά, ὅσα φέρνουνε τῆς μάνας οἱ κατάρες.
	"καὶ Χλῶριν εἶδον περικαλλέα, τήν ποτε Νηλεὺς γῆμεν ἑὸν διὰ κάλλος, ἐπεὶ πόρε μυρία ἕδνα, ὁπλοτάτην κούρην Ἀμφίονος Ἰασίδαο, ὅς ποτ᾽ ἐν Ὀρχομενῷ Μινυείῳ ἶφι ἄνασσεν·	Τη Χλώρη εἶδα τὴν ὅμορφη ποὺ ἕναν καιρὸ ὁ Νηλέας τὴν πῆρε γιὰ τὰ κάλλη της μ' ἀρίφνητά του δῶρα, κόρη στερνὴ τοῦ Ἀμφίονα, τοῦ γιοῦ τοῦ Ἰάσου, πού ἠταν τοῦ Ὀρχομενοῦ τῶν Μινυῶν ρήγας· κι αὐτὴ στὴν Πύλο
285	ἡ δὲ Πύλου βασίλευε, τέκεν δέ οἱ ἀγλαὰ τέκνα, Νέστορά τε χρόνιον τε Περικλύμενόν τ᾽ ἀγέρωχον. τοῖσι δ᾽ ἐπ᾽ ἰφθίμην Πηρὼ τέκε, θαῦμα βροτοῖσι, τὴν πάντες μνώοντο περικτίται· οὐδ᾽ ἄρα Νηλεὺς τῷ ἐδίδου ὃς μὴ ἕλικας βόας εὐρυμετώπους	βασίλευε, καὶ γέννησε λαμπρὰ παιδιά, τὸ Χρόμιο, τὸν ἄξιο Περικλύμενο, τὸ Νέστορα, καὶ κόρη τὴν λεβεντόκαρδη Πηρώ, τοῦ κόσμου τὸ καμάρι, ποὺ νύφη τὴ ζητούσανε παντοῦθε, μὰ ὁ Νηλέας μόνε ἐκεινοῦ τὴν ἔδινε ποὺ θά 'φερνε στὴν Πύλο
290	ἐκ Φυλάκης ἐλάσειε βίης Ἰφικληείης ἀργαλέας· τὰς δ᾽ οἶος ὑπέσχετο μάντις ἀμύμων ἐξελάαν· χαλεπὴ δὲ θεοῦ κατὰ μοῖρα πέδησε, δεσμοί τ᾽ ἀργαλέοι καὶ βουκόλοι ἀγροιῶται. ἀλλ᾽ ὅτε δὴ μῆνές τε καὶ ἡμέραι ἐξετελεῦντο	τοῦ Ἰφίκλου τὰ λοξόποδα καὶ κουτελάτα βόδια ἀπ' τὴ Φυλάκη, τ' ἀγριωπά· καὶ θεῖος μάντης τότες νὰ τοῦ τὰ φέρη βάλθηκε, μὰ ὀργὴ θεοῦ τοῦ πέφτει, καὶ μὲ δεσμὰ τὸν ἔζωσαν βοδοβοσκοὶ στοὺς κάμπους. Μὰ οἱ μῆνες σάνε διάβηκαν κι οἱ μέρες σὰν τελειῶσαν,
295	ἂψ περιτελλομένου ἔτεος καὶ ἐπήλυθον ὧραι, καὶ τότε δή μιν ἔλυσε βίη Ἰφικληείη, θέσφατα πάντ᾽ εἰπόντα· Διὸς δ᾽ ἐτελείετο βουλή.	κι ἔκλεινε ὁ χρόνος, κι ἔσωναν τὸν κύκλο τους οἱ ὦρες, τότε ὁ ἀντρεῖος ὁ Ἴφικλος ξεδέσμεψε τὸ μάντη, τὴ μοῖρα σὰν προφήτεψε, κατὰ τοῦ Δία τὸ θέλει.
	"καὶ Λήδην εἶδον, τὴν Τυνδαρέου παράκοιτιν, ἥ ῥ᾽ ὑπὸ Τυνδαρέῳ κρατερόφρονε γείνατο παῖδε,	Τη Λήδα ἀγναντεψα ὕστερα, τὸ ταίρι τοῦ Τυνδάρου, ποὺ γέννησε δυὸ ἀντρόψυχα παιδιά, τὸν Κάστορα ἕναν
300	Κάστορά θ᾽ ἱππόδαμον καὶ πὺξ ἀγαθὸν Πολυδεύκεα, τοὺς ἄμφω ζωοὺς κατέχει φυσίζοος αἶα· οἳ καὶ νέρθεν γῆς τιμὴν πρὸς Ζηνὸς ἔχοντες ἄλλοτε μὲν ζώουσ᾽ ἑτερήμεροι, ἄλλοτε δ᾽ αὖτε τεθνᾶσιν· τιμὴν δὲ λελόγχασιν ἶσα θεοῖσι.	τὸν ἀλογάρη, κι ἄλλονε τὸ μέγα Πολυδεύκη, τὸ γροθομάχο· ζωντανοὺς ἡ γῆς ἡ ψυχοδότρα τοὺς ἔχει, καὶ τοὺς τίμησε στὸν κάτω κόσμο ὁ Δίας· μιὰ μέρα ζωντανεύουνε, καὶ μιά 'ναι πεθαμένοι, καθένας μὲ τὴ μέρα του, καὶ σὰν θεοὶ τιμιοῦνται.
305	"τὴν δὲ μετ᾽ Ἰφιμέδειαν, Ἀλωῆος παράκοιτιν εἴσιδον, ἣ δὴ φάσκε Ποσειδάωνι μιγῆναι, καί ῥ᾽ ἔτεκεν δύο παῖδε, μινυνθαδίω δ᾽ ἐγενέσθην, Ὦτόν τ᾽ ἀντίθεον τηλεκλειτόν τ᾽ Ἐφιάλτην, οὓς δὴ μηκίστους θρέψε ζείδωρος ἄρουρα	Καὶ εἶδα τὴν Ἰφιμέδεια, γυναίκα τοῦ Ἀλωέα, ποὺ ἔλεγε πὼς μὲ τὸ θεὸ κοιμήθη Ποσειδώνα, καὶ δυὸ τοῦ γέννησε παιδιά, μὰ ζωὴ πολλὴ δὲν εἶχαν· τὸν Ὦτο τὸν ἰσόθεο, καὶ τὸ λαμπρὸ Ἐφιάλτη, ποὺ ἀπ' ὅσους ἡ γῆς ἔθρεψε πιὸ ἁψηλόκορμοί 'ταν,
310	καὶ πολὺ καλλίστους μετά γε κλυτὸν Ὠρίωνα· ἐννέωροι γὰρ τοί γε καὶ ἐννεαπήχεες ἦσαν εὖρος, ἀτὰρ μῆκός γε γενέσθην ἐννεόργυιοι. οἵ ῥα καὶ ἀθανάτοισιν ἀπειλήτην ἐν Ὀλύμπῳ φυλόπιδα στήσειν πολυάικος πολέμοιο.	καὶ ποὺ μονάχα ὁ Ὠρίωνας στὰ κάλλη τοὺς περνοῦσε· ἐννιὰ χρονῶν ἦταν παιδιά, κι ἐννιὰ εἶχαν πῆχες πλάτος, κι ἀνέβαινε τὸ μπόγι τους ὀργυιὲς ἐννιὰ τοῦ ὕψου· καὶ τοὺς ἀθανάτους αὐτοὶ φοβέριξαν πὼς θά 'ρθουν νὰ φέρουνε στὸν Ὄλυμπο πολέμου ἀχὸ κι ἀντάρα.
315	Ὄσσαν ἐπ᾽ Οὐλύμπῳ μέμασαν θέμεν, αὐτὰρ ἐπ᾽ Ὄσσῃ Πήλιον εἰνοσίφυλλον, ἵν᾽ οὐρανὸς ἀμβατὸς εἴη. καί νύ κεν ἐξετέλεσσαν, εἰ ἥβης μέτρον ἵκοντο· ἀλλ᾽ ὄλεσεν Διὸς υἱός, ὃν ἠύκομος τέκε Λητώ, ἀμφοτέρω, πρίν σφωιν ὑπὸ κροτάφοισιν ἰούλους	Τὴν Ὅσσα πὰς στὸν Ὄλυμπο πασκίζανε νὰ στήσουν, τὸ Πήλιο μὲ τ' ἀν^μιστὰ κλωνιὰ στὴν Ὄσσα ἀπάνω, ν' ἀνέβουνε τὸν οὐρανό. Κι ἂ ζούσανε νὰ φτάσουν στὰ χρόνια τῆς παλληκαριᾶς, θὰ κάναν τὸ σκοπό τους· μὰ ὁ γιὸς τοῦ Δία καὶ τῆς Λητῶς τῆς ὀμορφομαλλούσας
320	ἀνθῆσαι πυκάσαι τε γένυς ἐυανθέι λάχνῃ.	τοὺς χάλασε πρὶ βγάλουνε σγουρὰ στὰ μάγουλά τους, καὶ πρὶν τὸ χνούδι τ' ἀνθερὸ τοὺς σκιώση τὸ πηγούνι.
	"Φαίδρην τε Πρόκριν τε ἴδον καλήν τ᾽ Ἀριάδνην, κούρην Μίνωος ὀλοόφρονος, ἥν ποτε Θησεὺς ἐκ Κρήτης ἐς γουνὸν Ἀθηνάων ἱεράων ἦγε μέν, οὐδ᾽ ἀπόνητο· πάρος δέ μιν Ἄρτεμις ἔκτα	Τὴ Φαίδρα εἶδα, τὴν Πρόκριδα, τὴν ὄμορφη Ἀριάδνη, κόρη τοῦ Μίνωα τοῦ φριχτοῦ, ποὺ ἕναν καιρὸ ὁ Θησέας ἀπὸ τὴν Κρήτη στὴν ἱερὴ τὴν πῆρε Ἀθήνα, δίχως νὰ τὴ χαρῆ· τὶ ἡ Ἄρτεμη τὴ σκότωσε στῆς Δίας
325	Δίῃ ἐν ἀμφιρύτῃ Διονύσου μαρτυρίῃσιν.	τ' ἀκρόγιαλα, τὴ μαρτυριὰ τοῦ Διόνυσου ἀγρικώντας.
	"Μαῖράν τε Κλυμένην τε ἴδον στυγερήν τ᾽ Ἐριφύλην, ἣ χρυσὸν φίλου ἀνδρὸς ἐδέξατο τιμήεντα. πάσας δ᾽ οὐκ ἂν ἐγὼ μυθήσομαι οὐδ᾽ ὀνομήνω, ὅσσας ἡρώων ἀλόχους ἴδον ἠδὲ θύγατρας·	Τὴ Μαίρα, τὴν Κλυμένη ἐκεῖ, καὶ τὴ φριχτὴ Ἐριφύλη, ποὺ πρόδωσε τὸν ἄντρα της γι' ἀτίμητο χρυσάφι, εἰδα κατόπι στὴ σειρὰ. Μὰ ποιὰ νὰ ὀνοματίσω ἀπ' ὅσες εἶδα σύγκοιτες καὶ κόρες τῶν ἡρώων·
330	πρὶν γάρ κεν καὶ νὺξ φθῖτ᾽ ἄμβροτος. ἀλλὰ καὶ ὥρη εὕδειν, ἢ ἐπὶ νῆα θοὴν ἐλθόντ᾽ ἐς ἑταίρους ἢ αὐτοῦ· πομπὴ δὲ θεοῖς ὑμῖν τε μελήσει."	ἡ νύχτα ὅλη δὲ θά 'σωνε· κι εἶναι ὥρα νὰ πλαγιάσω, ἢ μὲ τοὺς φίλους στὸ γοργὸ καράβι, ἢ ἐδῶ πέρα· κι οἱ θεοὶ κι ἐσεῖς πιὰ νοιάζεστε γιὰ τὸ προβόδωμά μου.”
	᾽ὣς ἔφαθ᾽, οἱ δ᾽ ἄρα πάντες ἀκὴν ἐγένοντο σιωπῇ, κηληθμῷ δ᾽ ἔσχοντο κατὰ μέγαρα σκιόεντα.	Αὐτὰ εἰπε, κι ὅλοι σύχαζαν καὶ σώπαιναν τριγύρω, δεμένοι ἀπὸ τὸ μάγιο του μὲς στο ἰσκερὸ παλάτι.
335	τοῖσιν δ᾽ Ἀρήτη λευκώλενος ἤρχετο μύθων.	Τότες τὸ λόγο ἀρχίνησε ἡ Ἀρήτη ἡ λευκοχέρα·
	"Φαίηκες, πῶς ὔμμιν ἀνὴρ ὅδε φαίνεται εἶναι εἶδός τε μέγεθός τε ἰδὲ φρένας ἔνδον ἐίσας; ξεῖνος δ᾽ αὖτ᾽ ἐμός ἐστιν, ἕκαστος δ᾽ ἔμμορε τιμῆς· τῷ μὴ ἐπειγόμενοι ἀποπέμπετε, μηδὲ τὰ δῶρα	“Φαίακες, πῶς σᾶς φαίνεται τοῦ ἀνθρώπου, ἀλήθεια, ἐτούτου ἡ χάρη κι ἡ κορμοστασιά, κι ὁ ἴσιος νοῦς του μέσα ; Δικός μου ὁ ξένος, μὰ κι ἐσᾶς τούτη ἡ τιμὴ στολίζει. Νὰ φύγη μὴν τὸν βιάζετε, καὶ μὴν τοῦ λυπηθῆτε
340	οὕτω χρηίζοντι κολούετε· πολλὰ γὰρ ὑμῖν κτήματ᾽ ἐνὶ μεγάροισι θεῶν ἰότητι κέονται."	τὰ δῶρα ποὺ ἔχει ἀνάγκη αὐτὸς μεγάλη· γιατὶ κι ἄλλα βρίκονται στὰ παλάτια σας, χάρη στοὺς θεούς, περίσσια.”
	τοῖσι δὲ καὶ μετέειπε γέρων ἥρως Ἐχένηος, ὃς δὴ Φαιήκων ἀνδρῶν προγενέστερος ἦεν·	Σὲ τοῦτα ὁ γέρος ἥρωας ὁ Ἐχένηος εἶπε τότες, αὐτὸς ποὺ μὲς στοὺς Φαίακες στὰ χρόνια ἦταν ὁ πρῶτος·
	"ὦ φίλοι, οὐ μὰν ἧμιν ἀπὸ σκοποῦ οὐδ᾽ ἀπὸ δόξης	“Ὦ φίλοι μου, ὅσα ἡ φρόνιμη βασίλισσα μᾶς εἶπε
345	μυθεῖται βασίλεια περίφρων· ἀλλὰ πίθεσθε. Ἀλκινόου δ᾽ ἐκ τοῦδ᾽ ἔχεται ἔργον τε ἔπος τε."	ἀκοῦτε τα· στὴ γνώμη μας ἐνάντια αὐτὰ δὲν εἶναι. Ἀπ' τὸν Ἀλκίνο κρέμεται πράξη καὶ λόγος τώρα.”
	τὸν δ᾽ αὖτ᾽ Ἀλκίνοος ἀπαμείβετο φώνησέν τε· "τοῦτο μὲν οὕτω δὴ ἔσται ἔπος, αἴ κεν ἐγώ γε ζωὸς Φαιήκεσσι φιληρέτμοισιν ἀνάσσω·	Κι ὁ Ἀλκίνος τότε ὁ βασιλιὰς τοῦ ἀπάντησε καὶ τοῦ εἶπε· “Θὰ γίνη ὁ λόγος σου ὅσο ζῶ ἐγὼ καὶ βασιλεύω στὴ χώρα τῶν Φαιάκωνε ποὺ τὰ κουπιὰ ἀγαπᾶνε.
350	ξεῖνος δὲ τλήτω μάλα περ νόστοιο χατίζων ἔμπης οὖν ἐπιμεῖναι ἐς αὔριον, εἰς ὅ κε πᾶσαν δωτίνην τελέσω· πομπὴ δ᾽ ἄνδρεσσι μελήσει πᾶσι, μάλιστα δ᾽ ἐμοί· τοῦ γὰρ κράτος ἔστ᾽ ἐνὶ δήμῳ."	Μὰ ἂς κάνη ὁ ξένος πομονή, ὅσο ἂν ποθῆ πατρίδα, ὡς αὔριο, ποὺ τὰ δῶρα του θὰ τά 'χω συναγμένα, κι ὅσο γιὰ τὸ προβόδωμα, θὰ τὸ νοιαστοῦνε οἱ ἄντρες ὅλοι, κι ἐγὼ μαζὶ ποὺ ἐδῶ τὸν τόπο ἐξουσιάζω.”
	τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·	Τότε ὁ Δυσσέας ὁ τρίξυπνος τοῦ ἀπολογήθη κι εἶπε·
355	"Ἀλκίνοε κρεῖον, πάντων ἀριδείκετε λαῶν, εἴ με καὶ εἰς ἐνιαυτὸν ἀνώγοιτ᾽ αὐτόθι μίμνειν, πομπὴν δ᾽ ὀτρύνοιτε καὶ ἀγλαὰ δῶρα διδοῖτε, καὶ κε τὸ βουλοίμην, καί κεν πολὺ κέρδιον εἴη, πλειοτέρῃ σὺν χειρὶ φίλην ἐς πατρίδ᾽ ἱκέσθαι·	“Ἀλκίνο, ἀφέντη δοξαστέ, καὶ τῶ λαῶν καμάρι, καὶ χρόνο ἀνίσως γύρευες ἐδῶ νὰ μείνω ἀκόμα, καὶ πλούσια δῶρα ἂν δίνοντας μὲ στέλνατε κατόπι ἄλλο κι ἐγὼ δὲ θά 'θελα, τὶ γιὰ καλό μου θά 'ταν νὰ φτάσω στὴν πατρίδα μου μὲ πιὸ γεμάτα χέρια·
360	καί κ᾽ αἰδοιότερος καὶ φίλτερος ἀνδράσιν εἴην πᾶσιν, ὅσοι μ᾽ Ἰθάκηνδε ἰδοίατο νοστήσαντα."	πιὸ σεβαστὸς κι ἀγαπητὸς ἀλήθεια θὰ γινόμουν σ' ἐκείνους ποὺ θὰ μ' ἔβλεπαν στὸ Θιάκι νὰ γυρίζω.”
	τὸν δ᾽ αὖτ᾽ Ἀλκίνοος ἀπαμείβετο φώνησέν τε· "ὦ Ὀδυσεῦ, τὸ μὲν οὔ τί σ᾽ ἐίσκομεν εἰσορόωντες, ἠπεροπῆά τ᾽ ἔμεν καὶ ἐπίκλοπον, οἷά τε πολλοὺς	Κι ὁ Ἀλκίνος πάλι γύρισε καὶ μίλησέ του κι εἶπε· “Στὰ μάτια μας δὲ φαίνεσαι πλάνος ἐσύ, Ὀδυσσέα, καὶ δολοπλόκος σὰν πολλούς ποὺ ἡ γῆς ἡ μαύρη θρέφει,
365	βόσκει γαῖα μέλαινα πολυσπερέας ἀνθρώπους, ψεύδεά τ᾽ ἀρτύνοντας ὅθεν κέ τις οὐδὲ ἴδοιτο· σοὶ δ᾽ ἔπι μὲν μορφὴ ἐπέων, ἔνι δὲ φρένες ἐσθλαί. μῦθον δ᾽ ὡς ὅτ᾽ ἀοιδὸς ἐπισταμένως κατέλεξας, πάντων τ᾽ Ἀργείων σέο τ᾽ αὐτοῦ κήδεα λυγρά.	σκόρπιους παντοῦ, ποὺ ψέματα πλάθουν, καὶ δὲν τὰ νιώθεις. Ἐσένα ὁ λόγος σου ὄμορφος καὶ ξάστερος ὁ νοῦς σου, καὶ σὰν τραγουδιστὴς ἐσὺ δηγήθηκες μὲ τέχνη τῶν Ἀργιτῶν τὰ βάσανα μαζὶ μὲ τὰ δικά σου.
370	ἀλλ᾽ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον, εἴ τινας ἀντιθέων ἑτάρων ἴδες, οἵ τοι ἅμ᾽ αὐτῷ Ἴλιον εἰς ἅμ᾽ ἕποντο καὶ αὐτοῦ πότμον ἐπέσπον. νὺξ δ᾽ ἥδε μάλα μακρή, ἀθέσφατος· οὐδέ πω ὥρη εὕδειν ἐν μεγάρῳ, σὺ δέ μοι λέγε θέσκελα ἔργα.	Μὰ πές μου τώρα ἀληθινὰ καὶ ξήγησέ μου ἐτοῦτο· ἀπ' τοὺς ἰσόθεους φίλους σου ποιούς εἶδες ποὺ ἦρθαν τότες μαζί σου στὸ Ἴλιο κι ὕστερα τοὺς πῆρε ὁ μαῦρος Χάρος ; Ἡ νύχτα τώρα ἀτέλειωτη, δὲν ἦρθε ἡ ὥρα τοῦ ὕπνου ἀκόμα, μόν' δηγήσου μας τὰ θαμαστά σου τὰ ἔργα.
375	καί κεν ἐς ἠῶ δῖαν ἀνασχοίμην, ὅτε μοι σὺ τλαίης ἐν μεγάρῳ τὰ σὰ κήδεα μυθήσασθαι."	Ὡς τὰ γλυκοχαράματα θὰ στέκομουν ν' ἀκούσω, ἂν ἔστεργες τὰ πάθια σου νὰ πῆς μὲς στὸ παλάτι.”
	τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς· "Ἀλκίνοε κρεῖον, πάντων ἀριδείκετε λαῶν, ὥρη μὲν πολέων μύθων, ὥρη δὲ καὶ ὕπνου·	Τότε ὁ Δυσσέας ὁ τρίξυπνος τοῦ ἀπολογήθη κι εἶπε· “Ἀλκίνο, βασιλιὰ τρανὲ καὶ τῶ λαῶν καμάρι, στὴν ὥρα της κι ἡ συντυχιά, στὴν ὥρα του κι ὁ ὕπνος·
380	εἰ δ᾽ ἔτ᾽ ἀκουέμεναί γε λιλαίεαι, οὐκ ἂν ἐγώ γε τούτων σοι φθονέοιμι καὶ οἰκτρότερ᾽ ἄλλ᾽ ἀγορεύειν, κήδε᾽ ἐμῶν ἑτάρων, οἳ δὴ μετόπισθεν ὄλοντο, οἳ Τρώων μὲν ὑπεξέφυγον στονόεσσαν ἀυτήν, ἐν νόστῳ δ᾽ ἀπόλοντο κακῆς ἰότητι γυναικός.	μὰ κι ἄλλα ἂν ἔχης ὄρεξη ν' ἀκούσης, δὲ σοῦ ἀρνιοῦμαι νὰ δηγηθῶ τὰ πιὸ φριχτὰ παθήματα τῶν φίλων ποὺ ἀργότερα χαθήκανε ξεφύγανε τὸ Χάρο στοὺς ἄγριους τῶν Τρωαδιτῶν πολέμους, μὰ κατόπι στὸ γυρισμὸ τοὺς ἔσβησε ἡ βουλὴ κακῆς γυναίκας.
385	"αὐτὰρ ἐπεὶ ψυχὰς μὲν ἀπεσκέδασ᾽ ἄλλυδις ἄλλῃ ἁγνὴ Περσεφόνεια γυναικῶν θηλυτεράων, ἦλθε δ᾽ ἐπὶ ψυχὴ Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο ἀχνυμένη· περὶ δ᾽ ἄλλαι ἀγηγέραθ᾽, ὅσσοι ἅμ᾽ αὐτῷ οἴκῳ ἐν Αἰγίσθοιο θάνον καὶ πότμον ἐπέσπον.	Ἐδῶ κι ἐκεῖ ἅμα σκόρπισε ἡ σεβάσμια Περσεφόνη τῶ γυναικῶνε τὶς ψυχές, μοῦ ζύγωσεν ἀγνάντια καὶ στάθη τοῦ Ἀγαμέμνονα ἡ ψυχή, τοῦ γιοῦ τοῦ Ἀτρέα, βαριοθλιμμένη· γύρω του κι οἱ ἄλλοι ὅσοι μαζί του βρήκανε τέλος θλιβερὸ στοῦ Αἰγίστου τὸ παλάτι.
390	ἔγνω δ᾽ αἶψ᾽ ἔμ᾽ ἐκεῖνος, ἐπεὶ πίεν αἷμα κελαινόν· κλαῖε δ᾽ ὅ γε λιγέως, θαλερὸν κατὰ δάκρυον εἴβων, πιτνὰς εἰς ἐμὲ χεῖρας, ὀρέξασθαι μενεαίνων· ἀλλ᾽ οὐ γάρ οἱ ἔτ᾽ ἦν ἲς ἔμπεδος οὐδέ τι κῖκυς, οἵη περ πάρος ἔσκεν ἐνὶ γναμπτοῖσι μέλεσσι.	Κι αὐτὸς μεμιὰς μὲ γνώρισε τὸ μαῦρο αἷμα σὰν ἤπιε, κι ἔχυνε βρύση δάκρυα, κι ἁψὰ μοιρολογοῦσε, τὰ δυό του χέρια ἁπλώνοντας, μὲ πόθο νὰ μὲ φτάση· μὰ νεῦρο πιὰ καὶ μπόρεση καμιὰ δὲν εἶχε τώρα, σὰν ποὺ εἶχε ἐκεῖνος μιὰ φορὰ στὰ λυγερά του μέλη.
395	"τὸν μὲν ἐγὼ δάκρυσα ἰδὼν ἐλέησά τε θυμῷ, καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδων·	Τὸν εἶδα ἐγώ, καὶ δάκρυσα, καὶ πόνεσε ἡ καρδιά μου, καὶ φώναξά του, κι εἶπα του μὲ φτερωμένα λόγια·
	᾽Ἀτρεΐδη κύδιστε, ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγάμεμνον, τίς νύ σε κὴρ ἐδάμασσε τανηλεγέος θανάτοιο; ἦε σέ γ᾽ ἐν νήεσσι Ποσειδάων ἐδάμασσεν	“Τοῦ Ἀτρέα γιὲ Ἀγαμέμνονα, καὶ δοξασμένε ρήγα, ποιά μοῖρα τοῦ τεντόκορμου σὲ βάρεσε θανάτου ; Τάχα στὰ πλοῖα σὲ ρήμαξε ὁ θεὸς ὁ Ποσειδώνας,
400	ὄρσας ἀργαλέων ἀνέμων ἀμέγαρτον ἀυτμήν; ἦέ σ᾽ ἀνάρσιοι ἄνδρες ἐδηλήσαντ᾽ ἐπὶ χέρσου βοῦς περιταμνόμενον ἠδ᾽ οἰῶν πώεα καλά, ἠὲ περὶ πτόλιος μαχεούμενον ἠδὲ γυναικῶν;	κακὴ φουρτούνα στέλνοντας μ' ἀνάποδους ἀνέμους ; ἢ στὴ στεριὰ σὲ χάλασαν ὀχτροὶ σάνε ζητοῦσες βόδια νὰ σύρης καὶ καλὸ μαλλὶ νὰ κόψης πρόβειο, ἢ χώρα σὰν πολέμαγες νὰ πάρης μὲ τὶς σκλάβες ;”
	"ὣς ἐφάμην, ὁ δέ μ᾽ αὐτίκ᾽ ἀμειβόμενος προσέειπε·	Εἶπα· κι ἀμέσως γύρισε κι ἀπολογήθη ἐκεῖνος·
405	᾽διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ, οὔτ᾽ ἐμέ γ᾽ ἐν νήεσσι Ποσειδάων ἐδάμασσεν ὄρσας ἀργαλέων ἀνέμων ἀμέγαρτον ἀυτμήν, οὔτε μ᾽ ἀνάρσιοι ἄνδρες ἐδηλήσαντ᾽ ἐπὶ χέρσου, ἀλλά μοι Αἴγισθος τεύξας θάνατόν τε μόρον τε	“Διογέννητε τοῦ Λαέρτη γιέ, πολύτεχνε Ὀδυσσέα, μήτε στὰ πλοῖα μὲ ρήμαξε ὁ θεὸς ὁ Ποσειδώνας, κακὴ φουρτούνα στέλνοντας μ' ἀνάποδους ἀνέμους, μήτε στὴ γῆς μὲ χάλασαν ὀχτροί, παρὰ τή μοῖρα τοῦ Χάρου μοῦ 'φερε ὁ Αἴγιστος μὲ τὴν καταραμένη
410	ἔκτα σὺν οὐλομένῃ ἀλόχῳ, οἶκόνδε καλέσσας, δειπνίσσας, ὥς τίς τε κατέκτανε βοῦν ἐπὶ φάτνῃ. ὣς θάνον οἰκτίστῳ θανάτῳ· περὶ δ᾽ ἄλλοι ἑταῖροι νωλεμέως κτείνοντο σύες ὣς ἀργιόδοντες, οἵ ῥά τ᾽ ἐν ἀφνειοῦ ἀνδρὸς μέγα δυναμένοιο	γυναίκα μου, καὶ μ' ἔκαψε· μὲ κάλεσε σὲ δεῖπνο, καὶ μ' ἔσφαξε ὅπως σφάζουνε μὲς στὸ παχνὶ τὸ βόδι. Σὲ τέτοιο τέλος μ' ἔφερε φριχτό, κι ὁλόγυρά μου σφαζόνταν κι οἱ συντρόφοι μου σὰν κάπροι ἀσπροδοντάτοι, σὲ ἀνθρώπου πλούσιου καὶ τρανοῦ, ποὺ σφάζουνται γιὰ γάμο,
415	ἢ γάμῳ ἢ ἐράνῳ ἢ εἰλαπίνῃ τεθαλυίῃ. ἤδη μὲν πολέων φόνῳ ἀνδρῶν ἀντεβόλησας, μουνὰξ κτεινομένων καὶ ἐνὶ κρατερῇ ὑσμίνῃ· ἀλλά κε κεῖνα μάλιστα ἰδὼν ὀλοφύραο θυμῷ, ὡς ἀμφὶ κρητῆρα τραπέζας τε πληθούσας	ἢ γιὰ φαγὶ συντροφικό, ἢ ἀρχοντικὸ τραπέζι. Εἶδες στὸν κόσμο ἀρίθμητοι νεκροὶ νὰ πέφτουν ἄντρες μονομαχώντας ἢ σμιχτὰ στῆς μάχης τὴν ἀντάρα· μὰ θὰ θλιβόσουν πιὸ πικρὰ νὰ τά 'βλεπες ἐκεῖνα, στὸν πύργο σὰν κοιτόμασταν τριγύρω στὸ κροντήρι,
420	κείμεθ᾽ ἐνὶ μεγάρῳ, δάπεδον δ᾽ ἅπαν αἵματι θῦεν. οἰκτροτάτην δ᾽ ἤκουσα ὄπα Πριάμοιο θυγατρός, Κασσάνδρης, τὴν κτεῖνε Κλυταιμνήστρη δολόμητις ἀμφ᾽ ἐμοί, αὐτὰρ ἐγὼ ποτὶ γαίῃ χεῖρας ἀείρων βάλλον ἀποθνήσκων περὶ φασγάνῳ· ἡ δὲ κυνῶπις	καὶ στὰ τραπέζια τὰ λαμπρά, μὲ λίμνη τὸ αἷμα χάμου, Καὶ τῆς Κασσάντρας τὴ φωνή, τῆς κόρης τοῦ Πριάμου, φριχτὴ ἄκουσα· τὴ σκότωνε ἡ πλανεύτρα ἡ Κλυταιμνήστρα κοντά μου· κι ἐγὼ σήκωσα τὰ χέρια, ξεψυχώντας μὲ τὸ σπαθὶ στὰ σπλάχνα μου, κι ἔπεσα πάλε χάμου.
425	νοσφίσατ᾽, οὐδέ μοι ἔτλη ἰόντι περ εἰς Ἀίδαο χερσὶ κατ᾽ ὀφθαλμοὺς ἑλέειν σύν τε στόμ᾽ ἐρεῖσαι. ὣς οὐκ αἰνότερον καὶ κύντερον ἄλλο γυναικός, ἥ τις δὴ τοιαῦτα μετὰ φρεσὶν ἔργα βάληται· οἷον δὴ καὶ κείνη ἐμήσατο ἔργον ἀεικές,	Καὶ μ' ἄφησε ἡ ξαδιάντροπη στὸν Ἅδη νὰ πάω, δίχως νὰ πιάση κὰν τὰ μάτια μου, τὸ στόμα μου νὰ κλείση. Ἄλλο φριχτότερο καὶ πιὸ σιχαμερὸ δὲν εἶναι ἀπὸ γυναίκα ποὺ ἔργατα κακὰ στὸ νοῦ της βάζει· τέτοια κι αὐτὴ σοφίστηκε, καὶ γένηκε τοῦ ἀντρός της
430	κουριδίῳ τεύξασα πόσει φόνον. ἦ τοι ἔφην γε ἀσπάσιος παίδεσσιν ἰδὲ δμώεσσιν ἐμοῖσιν οἴκαδ᾽ ἐλεύσεσθαι· ἡ δ᾽ ἔξοχα λυγρὰ ἰδυῖα οἷ τε κατ᾽ αἶσχος ἔχευε καὶ ἐσσομένῃσιν ὀπίσσω θηλυτέρῃσι γυναιξί, καὶ ἥ κ᾽ ἐυεργὸς ἔῃσιν.᾽	φόνισσα καὶ θαρροῦσα ἐγὼ ποὺ μιὰς ἐκεῖ γυρίσω, θὰ μὲ δεχτοῦν χαρούμενα καὶ τὰ παιδιὰ κι οἱ δοῦλοι· μὰ αὐτὴ ἡ σοφὴ στὶς πονηριές, ντροπιάστηκε κι ἀτή της κι ὅλες τὶς ἄλλες ντρόπιασε γυναῖκες, ὡς ἀκόμα κι ὅσες καλόγνωμες στὴ γῆς κατόπι θὰ φανοῦνε.”
435	"ὣς ἔφατ᾽, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον· ᾽ὢ πόποι, ἦ μάλα δὴ γόνον Ἀτρέος εὐρύοπα Ζεὺς ἐκπάγλως ἤχθηρε γυναικείας διὰ βουλὰς ἐξ ἀρχῆς· Ἑλένης μὲν ἀπωλόμεθ᾽ εἵνεκα πολλοί, σοὶ δὲ Κλυταιμνήστρη δόλον ἤρτυε τηλόθ᾽ ἐόντι.᾽	Καὶ τότες ἐγὼ γύρισα καὶ τοῦ εἶπα· “Ἀλλοίς, καὶ πόσο σκληρὰ ὁ Δίας ὁ βροντηχτὴς κατάτρεξε ἀπαρχῆθες τοῦ Ἀτρέα τὸ γόνο, κι ἀφορμὴ τὸ θέλημα γυναίκας· γιὰ τὴν Ἑλένη μύριοι μας χαθήκαμε, κι ἐσένα παγίδες, ποὺ ἔλειπες μακριά, σοῦ ἔστηνε ἡ Κλυταιμνήστρα.”
440	"ὣς ἐφάμην, ὁ δέ μ᾽ αὐτίκ᾽ ἀμειβόμενος προσέειπε· ᾽τῷ νῦν μή ποτε καὶ σὺ γυναικί περ ἤπιος εἶναι· μή οἱ μῦθον ἅπαντα πιφαυσκέμεν, ὅν κ᾽ ἐὺ εἰδῇς, ἀλλὰ τὸ μὲν φάσθαι, τὸ δὲ καὶ κεκρυμμένον εἶναι. ἀλλ᾽ οὐ σοί γ᾽, Ὀδυσεῦ, φόνος ἔσσεται ἔκ γε γυναικός·	Εἶπα, κι ἐκεῖνος γύρισε κι εὐτὺς μοῦ ἀπολογήθη· “Λοιπόν, ποτές σου μαλακὸς μὴν εἶσαι στὴ γυναίκα· κι ὅλα ποὺ ξέρεις μὴν τῆς λὲς, παρὰ μονάχα μέρος, καὶ τ' ἄλλα κράτα της κρυφά. Μὰ ὡς τόσο ἐσύ, Ὀδυσσέα, ἀπ' τὴ γυναίκα σου κακὸ νὰ πάθης μὴ φοβᾶσαι·
445	λίην γὰρ πινυτή τε καὶ εὖ φρεσὶ μήδεα οἶδε κούρη Ἰκαρίοιο, περίφρων Πηνελόπεια. ἦ μέν μιν νύμφη γε νέην κατελείπομεν ἡμεῖς ἐρχόμενοι πόλεμόνδε· πάϊς δέ οἱ ἦν ἐπὶ μαζῷ νήπιος, ὅς που νῦν γε μετ᾽ ἀνδρῶν ἵζει ἀριθμῷ,	γιατ' εἶναι ἐκείνη γνωστικιά, κι ἔχει μεγάλες χάρες, ἡ Πηνελόπη ἡ φρόνιμη, τοῦ Ἰκάριου ἡ θυγατέρα. Νιόνυφη, ἀλήθεια, τότε ἐμεῖς τὴν εἴχαμε ἀφησμένη, ποὺ βγήκαμε στὸν πόλεμο, κι εἶχε μωρὸ στὴ ρώγα. Τώρα κι αὐτὸς θὰ κάθεται μαζὶ μὲ τοὺς μεγάλους·
450	ὄλβιος· ἦ γὰρ τόν γε πατὴρ φίλος ὄψεται ἐλθών, καὶ κεῖνος πατέρα προσπτύξεται, ἣ θέμις ἐστίν. ἡ δ᾽ ἐμὴ οὐδέ περ υἷος ἐνιπλησθῆναι ἄκοιτις ὀφθαλμοῖσιν ἔασε· πάρος δέ με πέφνε καὶ αὐτόν. ἄλλο δέ τοι ἐρέω, σὺ δ᾽ ἐνὶ φρεσὶ βάλλεο σῇσιν·	καλότυχος, ποὺ σὰν ἐρθῆ θὰ τόνε δῆ ὁ γονιός του, κι αὐτὸς θὰ σφίξη τὸ γονιὸ θερμὰ στὴν ἀγκαλιά του. Ἐμένα ὡς καὶ τὸ γιόκα μου δὲν ἄφησε ἡ δική μου νὰ τὸν χαροῦν τὰ μάτια μου, μόν' ἔσβησέ με πρῶτα. Ἄλλο ἐγὼ τώρα θὰ σοῦ πῶ, καὶ κράτα το στὸ νοῦ σου·
455	κρύβδην, μηδ᾽ ἀναφανδά, φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν νῆα κατισχέμεναι· ἐπεὶ οὐκέτι πιστὰ γυναιξίν. ἀλλ᾽ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον, εἴ που ἔτι ζώοντος ἀκούετε παιδὸς ἐμοῖο, ἤ που ἐν Ὀρχομενῷ ἢ ἐν Πύλῳ ἠμαθόεντι,	κρυφά, κι ὄχι ὁλοφάνερα στὴ φίλη σου πατρίδα ν' ἀράξης, γιατὶ χάθηκε πιὰ ἡ πίστη ἀπ' τὶς γυναῖκες. Μὰ τώρα πές μου ξάστερα καὶ ξήγα μου κι ἐτοῦτο· ἂν τάχα ἀκοῦτε ζωντανὸς πὼς εἶναι ἀκόμη ὁ γιός μου, ἢ στὸν Ὀρχομενό, ἢ μπορεῖ στὴν ἀμμουδάτη Πύλο,
460	ἤ που πὰρ Μενελάῳ ἐνὶ Σπάρτῃ εὐρείῃ· οὐ γάρ πω τέθνηκεν ἐπὶ χθονὶ δῖος Ὀρέστης.᾽	ἢ καὶ στὴ Σπάρτη τὴν πλατειά, κοντὰ στοῦ Μενελάου, τὶ ἀκόμα δὲν τὸν εἶδε ἡ γῆς νεκρὸ τὸν ὥριο Ὀρέστη.”
	"ὣς ἔφατ᾽, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον· ᾽Ἀτρεΐδη, τί με ταῦτα διείρεαι; οὐδέ τι οἶδα, ζώει ὅ γ᾽ ἦ τέθνηκε· κακὸν δ᾽ ἀνεμώλια βάζειν.᾽	Αὐτὰ εἶπε· κι ἐγὼ γύρισα κι ἀπολογήθηκά του· “Τοῦ Ἀτρέα γιέ, τί μὲ ρωτᾶς ; δὲν ξέρω ἂ ζῆ ὁ Ὀρέστης, ἢ ἂν πέθανε, κι εἶναι κακὸ τ' ἀνώφελα νὰ λέμε.”
465	"νῶι μὲν ὣς ἐπέεσσιν ἀμειβομένω στυγεροῖσιν ἕσταμεν ἀχνύμενοι θαλερὸν κατὰ δάκρυ χέοντες· ἦλθε δ᾽ ἐπὶ ψυχὴ Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος καὶ Πατροκλῆος καὶ ἀμύμονος Ἀντιλόχοιο Αἴαντός θ᾽, ὃς ἄριστος ἔην εἶδός τε δέμας τε	Μὲ τέτοια λόγια θλιβερὰ μιλούσαμ' ὁ ἕνας τοῦ ἄλλου, βαριόκαρδοι, καὶ χύναμε τὰ δάκρυα ποτάμι. Καὶ τότε πρόβαλε ἡ ψυχὴ τοῦ Ἀχιλλέα μπροστά μου, κι ὁ Πάτροκλος κι ὁ δοξαστὸς Ἀρχίλοχος μαζί του, κι ὁ Αἴαντας, ποὺ στὸ κορμὶ ἦταν πρῶτος καὶ στὴν ὄψη
470	τῶν ἄλλων Δαναῶν μετ᾽ ἀμύμονα Πηλεΐωνα. ἔγνω δὲ ψυχή με ποδώκεος Αἰακίδαο καί ῥ᾽ ὀλοφυρομένη ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·	ἀπὸ τοὺς ἄλλους Δαναούς, ἐξὸν τὸν Ἀχιλλέα. Καὶ τοῦ γοργόποδου ἡ ψυχὴ γιοῦ τοῦ Πηλέα ποὺ μ' εἶδε, μὲ γνώρισε, καὶ κλαίγοντας αὐτὰ τὰ λόγια μοῦ εἶπε·
	" ᾽διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ, σχέτλιε, τίπτ᾽ ἔτι μεῖζον ἐνὶ φρεσὶ μήσεαι ἔργον;	“Διογέννητε τοῦ Λαέρτη γιέ, πολύτεχνε Ὀδυσσέα, τί κάμωμα πιὸ φοβερὸ θὰ σοφιστῆς ἀκόμα ;
475	πῶς ἔτλης Ἄϊδόσδε κατελθέμεν, ἔνθα τε νεκροὶ ἀφραδέες ναίουσι, βροτῶν εἴδωλα καμόντων;"	Πῶς κότησες νὰ κατεβῆς στὸν Ἅδη ποὺ φωλιάζουν κούφιοι νεκροὶ φαντάσματα θνητῶν ἀποσταμένων ;”
	"ὣς ἔφατ᾽, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον· ᾽ὦ Ἀχιλεῦ Πηλῆος υἱέ, μέγα φέρτατ᾽ Ἀχαιῶν, ἦλθον Τειρεσίαο κατὰ χρέος, εἴ τινα βουλὴν	Αὐτὰ εἶπε, κι ἐγὼ γύρισα κι ἀπολογήθηκά του· “Ὦ πρῶτε μὲς στοὺς Ἀχαιούς, γιὲ τοῦ Πηλέα, Ἀχιλλέα, τὸν Τειρεσία ἦρθα νὰ βρῶ, τὴ γνώμη του ν' ἀκούσω,
480	εἴποι, ὅπως Ἰθάκην ἐς παιπαλόεσσαν ἱκοίμην· οὐ γάρ πω σχεδὸν ἦλθον Ἀχαιΐδος, οὐδέ πω ἁμῆς γῆς ἐπέβην, ἀλλ᾽ αἰὲν ἔχω κακά. σεῖο δ᾽, Ἀχιλλεῦ, οὔ τις ἀνὴρ προπάροιθε μακάρτατος οὔτ᾽ ἄρ᾽ ὀπίσσω. πρὶν μὲν γάρ σε ζωὸν ἐτίομεν ἶσα θεοῖσιν	πῶς πίσω στὸ πετρόσπαρτο τὸ Θιάκι θὰ γυρίσω· τὶ ἀκόμα γῆς Ἀχαϊκὴ δὲ σίμωσα, καὶ μήτε χῶμα πατρίδας πάτησα, μόνε ὅλο τυραννιέμαι, Μὰ σὰν κι ἐσὲ μακαριστός, ὦ Ἀχιλλέα, δὲ βγῆκε στὰ περασμένα ἄλλος κανείς, μήτε θὰ βγῆ κατόπι·
485	Ἀργεῖοι, νῦν αὖτε μέγα κρατέεις νεκύεσσιν ἐνθάδ᾽ ἐών· τῷ μή τι θανὼν ἀκαχίζευ, Ἀχιλλεῦ.᾽	γιατὶ σὰ θεὸ καὶ ζωντανὸ οἱ Ἀργῖτες σὲ τιμοῦσαν, καὶ τώρα μέγας καὶ τρανὸς στοὺς πεθαμένους εἶσαι· γιὰ δαῦτο πὼς ἀπέθανες μὴ θλίβεσαι, Ἀχιλλέα.”
	"ὣς ἐφάμην, ὁ δέ μ᾽ αὐτίκ᾽ ἀμειβόμενος προσέειπε· ᾽μὴ δή μοι θάνατόν γε παραύδα, φαίδιμ᾽ Ὀδυσσεῦ. βουλοίμην κ᾽ ἐπάρουρος ἐὼν θητευέμεν ἄλλῳ,	Κι αὐτὸς μοῦ ἀπολογήθηκε· “Περίλαμπρε Ὀδυσσέα, τὸ θάνατο μὴ μοῦ ζητᾶς μὲ λόγια νὰ γλυκάνης. Κάλλιο στὴ γῆς νὰ βρίσκομουν, κι ἂς δούλευα σὲ ἀνθρώπου
490	ἀνδρὶ παρ᾽ ἀκλήρῳ, ᾧ μὴ βίοτος πολὺς εἴη, ἢ πᾶσιν νεκύεσσι καταφθιμένοισιν ἀνάσσειν. ἀλλ᾽ ἄγε μοι τοῦ παιδὸς ἀγαυοῦ μῦθον ἐνίσπες, ἢ ἕπετ᾽ ἐς πόλεμον πρόμος ἔμμεναι, ἦε καὶ οὐκί. εἰπὲ δέ μοι Πηλῆος ἀμύμονος, εἴ τι πέπυσσαι,	μικροῦ, μὲ δίχως βιὸς πολύ, παρὰ στὸν Ἅδη νὰ εἶμαι, καὶ βασιλέας νὰ λέγουμαι τῶν πεθαμένων ὅλων. Ὡς τόσο γιὰ τὸν ἄξιο μου τὸ γιὸ δυὸ λόγια πές μου, ἂ βγῆκε αὐτὸς στὸν πόλεμο πρῶτος γιὰ νά 'ναι, ἢ ὄχι. Καὶ δῶσ' μου τοῦ ἀψεγάδιαστου Πηλέα μαντάτα, ἂν ἔχης·
495	ἢ ἔτ᾽ ἔχει τιμὴν πολέσιν μετὰ Μυρμιδόνεσσιν, ἦ μιν ἀτιμάζουσιν ἀν᾽ Ἑλλάδα τε Φθίην τε, οὕνεκά μιν κατὰ γῆρας ἔχει χεῖράς τε πόδας τε. οὐ γὰρ ἐγὼν ἐπαρωγὸς ὑπ᾽ αὐγὰς ἠελίοιο, τοῖος ἐών, οἷός ποτ᾽ ἐνὶ Τροίῃ εὐρείῃ	ἀκόμα τάχα τὸν τιμάει ὁ λαὸς τῶ Μυρμιδόνων, ἢ καταφρόνια γίνηκε τῆς Φτίας καὶ τῆς Ἑλλάδας, τώρα ποὺ χεροπόδαρα τὰ γερατειὰ τὸν πιάσαν. Τὶ πιὰ δὲν τοῦ εἶμαι ἐγὼ βοηθὸς μέσα στὸ φῶς τοῦ ἥλιου, τέτοιος σὰν ποὺ ἤμουν μιὰ φορὰ στὴ διάπλατη Τρωάδα,
500	πέφνον λαὸν ἄριστον, ἀμύνων Ἀργείοισιν· εἰ τοιόσδ᾽ ἔλθοιμι μίνυνθά περ ἐς πατέρος δῶ· τῷ κέ τεῳ στύξαιμι μένος καὶ χεῖρας ἀάπτους, οἳ κεῖνον βιόωνται ἐέργουσίν τ᾽ ἀπὸ τιμῆς.᾽	ποὺ ἔκοβα πλῆθος λεβεντιὰ βοηθώντας τοὺς Ἀργῖτες. Τέτοιος γιὰ λίγο ἂν πήγαινα στοῦ κύρη τὸ παλάτι, τρομάρα θὰ τοὺς ἔδιναν τὰ ἡρωϊκά μου χέρια, τοὺς ὅσους τὸν ὀχτρεύουνται καὶ τὶς τιμές του ἁρπᾶνε.”
	"ὣς ἔφατ᾽, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον·	Αὐτά εἰπε, κι ἐγὼ γύρισα κι ἀπολογήθηκά του·
505	᾽ἦ τοι μὲν Πηλῆος ἀμύμονος οὔ τι πέπυσμαι, αὐτάρ τοι παιδός γε Νεοπτολέμοιο φίλοιο πᾶσαν ἀληθείην μυθήσομαι, ὥς με κελεύεις· αὐτὸς γάρ μιν ἐγὼ κοίλης ἐπὶ νηὸς ἐίσης ἤγαγον ἐκ Σκύρου μετ᾽ ἐυκνήμιδας Ἀχαιούς.	“Μαντάτα τοῦ ἀψεγάδιαστου Πηλέα δὲν κατέχω· ὅμως γιὰ τὸ Νεοπτόλεμο, τὸ γιὸ τὸν ἀκριβό σου, ὅλη, καθὼς μοῦ γύρεψες, θὰ μάθης τὴν ἀλήθεια. Ἴδιος μου ἐγὼ μὲ τὸ γερτὸ τὸν ἔφερα καράβι, ἀπὸ τὴ Σκῦρο στοὺς Ἀχαιοὺς τοὺς καλοποδεμένους.
510	ἦ τοι ὅτ᾽ ἀμφὶ πόλιν Τροίην φραζοίμεθα βουλάς, αἰεὶ πρῶτος ἔβαζε καὶ οὐχ ἡμάρτανε μύθων· Νέστωρ ἀντίθεος καὶ ἐγὼ νικάσκομεν οἴω. αὐτὰρ ὅτ᾽ ἐν πεδίῳ Τρώων μαρναίμεθα χαλκῷ, οὔ ποτ᾽ ἐνὶ πληθυῖ μένεν ἀνδρῶν οὐδ᾽ ἐν ὁμίλῳ,	Καὶ σύναξη σὰν εἴχαμε στῆς Τροίας τὴ χώρα ἀντίκρυ, πάντα μιλοῦσε πρῶτα αὐτός, κι ἀστόχαστα δὲ λάλει· μόνε ὁ ἰσόθεος Νέστορας κι ἐγὼ περνούσαμέ τον. Καὶ πόλεμο σὰ βγαίναμε στὸν κάμπο τῆς Τρωάδας, μὲ τὸ σωρὸ δὲν ἔμνησκε καὶ μὲ τ' ἀσκέρι ἐκεῖνος,
515	ἀλλὰ πολὺ προθέεσκε τὸ ὃν μένος οὐδενὶ εἴκων, πολλοὺς δ᾽ ἄνδρας ἔπεφνεν ἐν αἰνῇ δηιοτῆτι. πάντας δ᾽ οὐκ ἂν ἐγὼ μυθήσομαι οὐδ᾽ ὀνομήνω, ὅσσον λαὸν ἔπεφνεν ἀμύνων Ἀργείοισιν, ἀλλ᾽ οἷον τὸν Τηλεφίδην κατενήρατο χαλκῷ,	μόν' ἔτρεχε, καὶ στὴν ἀντρειὰ δὲν ἄφηνε ἄλλον πρῶτο· πολλοὺς λεβέντες χάλναγε στὴ φοβερὴ τὴ μάχη. Δὲ θὰ μποροῦσα νὰ τοὺς πῶ καὶ νὰ τοὺς νοματίσω, τοὺς ὅσους αὐτὸς χάλασε βοηθώντας τοὺς Ἀργῖτες, θὰ πῶ ὅμως τὸν Εὐρύπυλο, τὸ γόνο τοῦ Τηλέφου,
520	ἥρω᾽ Εὐρύπυλον, πολλοὶ δ᾽ ἀμφ᾽ αὐτὸν ἑταῖροι Κήτειοι κτείνοντο γυναίων εἵνεκα δώρων. κεῖνον δὴ κάλλιστον ἴδον μετὰ Μέμνονα δῖον. αὐτὰρ ὅτ᾽ εἰς ἵππον κατεβαίνομεν, ὃν κάμ᾽ Ἐπειός, Ἀργείων οἱ ἄριστοι, ἐμοὶ δ᾽ ἐπὶ πάντα τέταλτο,	μὲ τοὺς Κητειῶτες φίλους του ποὺ γύρω του σφαζόνταν, κι αἰτία τὰ δῶρα στάθηκαν ποὺ μιὰ γυναίκα πῆρε. Δεύτερο ἀπὸ τὸ Μέμνονα τόσο ὄμορφο δὲν εἶδα. Καὶ στ' ἄλογο σὰν μπήκαμε τῶν Ἀργιτῶν οἱ πρῶτοι, ποὺ τὸ μαστόρεψε ὁ Ἐπειός, κι ἐγὼ μονάχος εἶχα
525	ἠμὲν ἀνακλῖναι πυκινὸν λόχον ἠδ᾽ ἐπιθεῖναι, ἔνθ᾽ ἄλλοι Δαναῶν ἡγήτορες ἠδὲ μέδοντες δάκρυά τ᾽ ὠμόργνυντο τρέμον θ᾽ ὑπὸ γυῖα ἑκάστου· κεῖνον δ᾽ οὔ ποτε πάμπαν ἐγὼν ἴδον ὀφθαλμοῖσιν οὔτ᾽ ὠχρήσαντα χρόα κάλλιμον οὔτε παρειῶν	τὴν ἐξουσία ν' ἀνοιγοκλειῶ τὸ στέριο του κρυψώνα, τότες οἱ ἄλλοι τῶν Δαναῶν ἀρχόντοι καὶ ρηγάδες σφουγγίζανε τὰ δάκρυα καὶ τρέμαν ἀπὸ φόβο, μὰ ἐκείνου τ' ὥριο πρόσωπο ποτὲς χλωμὸ δὲν τό εἰδα, καὶ μήτε ἀπὸ τὰ μάγουλα σφούγγισ' ἐκεῖνος δάκρυα·
530	δάκρυ ὀμορξάμενον· ὁ δέ γε μάλα πόλλ᾽ ἱκέτευεν ἱππόθεν ἐξέμεναι, ξίφεος δ᾽ ἐπεμαίετο κώπην καὶ δόρυ χαλκοβαρές, κακὰ δὲ Τρώεσσι μενοίνα. ἀλλ᾽ ὅτε δὴ Πριάμοιο πόλιν διεπέρσαμεν αἰπήν, μοῖραν καὶ γέρας ἐσθλὸν ἔχων ἐπὶ νηὸς ἔβαινεν	μόνε ἀπὸ μέσα νὰ ριχτῆ θερμὰ παρακαλοῦσε, τὴ σπάθα του ὅλο πιάνοντας καὶ τὸ βαρὺ κοντάρι, καὶ μελετώντας φοβερὸ κακὸ στοὺς Τρωαδῖτες. Μὰ σάνε διαγουμίσαμε τὴ χώρα τοῦ Πριάμου, μπῆκε μὲ τὸ μερίδιο του στὸ πλοῖο καὶ μ' ὥρια δῶρα,
535	ἀσκηθής, οὔτ᾽ ἂρ βεβλημένος ὀξέι χαλκῷ οὔτ᾽ αὐτοσχεδίην οὐτασμένος, οἷά τε πολλὰ γίγνεται ἐν πολέμῳ· ἐπιμὶξ δέ τε μαίνεται Ἄρης.᾽	ἀλάβωτος, τὶ χάλκινο κοντάρι δὲν τὸν πῆρε, ἀπομακρόθε ἢ καὶ κοντά, σὰν πού συχνὰ τυχαίνει στὸν πόλεμο ποὺ ἀνάκατα λυσσομανάει ὁ Ἄρης.”
	"ὣς ἐφάμην, ψυχὴ δὲ ποδώκεος Αἰακίδαο φοίτα μακρὰ βιβᾶσα κατ᾽ ἀσφοδελὸν λειμῶνα,	Εἶπα, καὶ τοῦ γοργόποδου ἡ ψυχὴ τοῦ Ἀχιλλέα στὸν κάμπο μὲ τ' ἀσφόδελα κίνησε δρασκελώντας,
540	γηθοσύνη ὅ οἱ υἱὸν ἔφην ἀριδείκετον εἶναι.	ὅλη χαρά, ποὺ ἀγρίκησε τὶς δόξες τοῦ παιδιοῦ του.
	"αἱ δ᾽ ἄλλαι ψυχαὶ νεκύων κατατεθνηώτων ἕστασαν ἀχνύμεναι, εἴροντο δὲ κήδε᾽ ἑκάστη. οἴη δ᾽ Αἴαντος ψυχὴ Τελαμωνιάδαο νόσφιν ἀφεστήκει, κεχολωμένη εἵνεκα νίκης,	Μὰ οἱ ἄλλες ἐκεῖ στέκανε οἱ ψυχὲς τῶν πεθαμένων, θλιμμένες, καὶ τὸν πόνο της ἡ καθεμιὰ ρωτοῦσε. Μονε ἡ ψυχὴ τοῦ Αἴαντα, τοῦ γιοῦ τοῦ Τελαμώνα, στεκότανε παράμερα, μ' ἐμένα χολιασμένη,
545	τήν μιν ἐγὼ νίκησα δικαζόμενος παρὰ νηυσὶ τεύχεσιν ἀμφ᾽ Ἀχιλῆος· ἔθηκε δὲ πότνια μήτηρ. παῖδες δὲ Τρώων δίκασαν καὶ Παλλὰς Ἀθήνη. ὡς δὴ μὴ ὄφελον νικᾶν τοιῷδ᾽ ἐπ᾽ ἀέθλῳ· τοίην γὰρ κεφαλὴν ἕνεκ᾽ αὐτῶν γαῖα κατέσχεν,	ποὺ νίκησα στὰ πλοῖα κοντὰ στὴν κρίση ποὺ εἶχε στήσει γιὰ τοῦ Ἀχιλλέα τ' ἄρματα ἡ σεβαστή του ἡ μάνα, [ κι οἱ Τρωαδῖτες κρίνανε μαζὶ μὲ τὴν Παλλάδα ]. Μακάρι νὰ μὴν κέρδιζα, τότες, τέτοιο βραβεῖο, τὶ ἐκεῖνα τ' ἄρματα ἔχωσαν στὴ γῆς τέτοιο λεβέντη,
550	Αἴανθ᾽, ὃς πέρι μὲν εἶδος, πέρι δ᾽ ἔργα τέτυκτο τῶν ἄλλων Δαναῶν μετ᾽ ἀμύμονα Πηλεΐωνα. τὸν μὲν ἐγὼν ἐπέεσσι προσηύδων μειλιχίοισιν·	τὸν Αἴαντα, ποὺ σ' ὀμορφιὰ καὶ σ' ἔργα ξεπερνοῦσε τοὺς ἄλλους Δαναούς, ἐξὸν τὸ δοξαστὸ Ἀχιλλέα. Σ' ἐκεῖνον τότες δυὸ γλυκὰ γύρισα κι εἶπα λόγια·
	" Αἶαν, παῖ Τελαμῶνος ἀμύμονος, οὐκ ἄρ᾽ ἔμελλες οὐδὲ θανὼν λήσεσθαι ἐμοὶ χόλου εἵνεκα τευχέων	“Αἴαντα, τοῦ μεγάλου γιὲ τοῦ Τελαμώνα, ἀλήθεια, μήτε νεκρὸς δὲ μοῦ ἔμελλες τὸ χόλιασμα ν' ἀφήσης
555	οὐλομένων; τὰ δὲ πῆμα θεοὶ θέσαν Ἀργείοισι, τοῖος γάρ σφιν πύργος ἀπώλεο· σεῖο δ᾽ Ἀχαιοὶ ἶσον Ἀχιλλῆος κεφαλῇ Πηληϊάδαο ἀχνύμεθα φθιμένοιο διαμπερές· οὐδέ τις ἄλλος αἴτιος, ἀλλὰ Ζεὺς Δαναῶν στρατὸν αἰχμητάων	γιὰ τ' ἄρματα ποὺ κέρδισα, τ' ἀναθεματισμένα ; Γιὰ τὸ κακὸ τῶν Ἀργιτῶν οἱ θεοὶ τὰ κάμαν ὅλα, καὶ τέτοιον πύργο χάσαμε· κι ὅλοι θρηνοῦμε τώρα οἱ Δαναοὶ κι ἐσένανε μὲ τοῦ Πηλέα τὸ γόνο· μὰ ἄλλος δὲν εἶναι ἀφορμὴ παρὰ ὁ Δίας μονάχος,
560	ἐκπάγλως ἤχθηρε, τεῒν δ᾽ ἐπὶ μοῖραν ἔθηκεν. ἀλλ᾽ ἄγε δεῦρο, ἄναξ, ἵν᾽ ἔπος καὶ μῦθον ἀκούσῃς ἡμέτερον· δάμασον δὲ μένος καὶ ἀγήνορα θυμόν.᾽	ποὺ φοβερὰ τῶ Δαναῶν τ' ἀρματωμένα ἀσκέρια ὀχτρεύτηκε, καὶ σοῦ ὅρισε τὴ μοῖρα τοῦ θανάτου. Μὰ ἔλα, ἀφέντη, κι ἄκουσε τὰ λόγια ποὺ σοῦ κρένω, καὶ δάμασε τὴ μάνητα τῆς ἡρωϊκιᾶς ψυχῆς σου.”
	"ὣς ἐφάμην, ὁ δέ μ᾽ οὐδὲν ἀμείβετο, βῆ δὲ μετ᾽ ἄλλας	Εἶπα, κι αὐτὸς ἀπάντηση δὲ μοῦ 'δωκε, μόν' πῆγε
	ψυχὰς εἰς Ἔρεβος νεκύων κατατεθνηώτων.	Ἔρεβος μὲ τὶς ψυχὲς τῶν ἄλλων πεθαμένων.
565	ἔνθα χ᾽ ὅμως προσέφη κεχολωμένος, ἤ κεν ἐγὼ τόν· ἀλλά μοι ἤθελε θυμὸς ἐνὶ στήθεσσι φίλοισι τῶν ἄλλων ψυχὰς ἰδέειν κατατεθνηώτων.	Καὶ πάλε ἴσως θὰ μίλειε μου, κι ἂς ἦταν χολωμένος, ἢ ἐγὼ θὰ τοῦ μιλοῦσα, μὰ ἡ καρδιά μου μὲς στὰ στήθια νὰ δῆ ποθοῦσε τὶς ψυχὲς κι ἄλλων νεκρῶν ἀκόμα.
	"ἔνθ᾽ ἦ τοι Μίνωα ἴδον, Διὸς ἀγλαὸν υἱόν, χρύσεον σκῆπτρον ἔχοντα, θεμιστεύοντα νέκυσσιν,	Κι εἶδα τὸ Μίνωα, τὸ λαμπρὸ τοῦ Δία τὸ γιό, ποὺ κράτα χρυσὸ ραβδί, καὶ κάθονταν κριτὴς τῶν πεθαμένων·
570	ἥμενον, οἱ δέ μιν ἀμφὶ δίκας εἴροντο ἄνακτα, ἥμενοι ἑσταότες τε κατ᾽ εὐρυπυλὲς Ἄϊδος δῶ.	ἄλλοι ὄρθιοι κι ἄλλοι καθιστοὶ μπροστὰ στὸ βασιλέα μὲς στοῦ Ἅδη τοῦ πλατύθυρου κρινόνταν τὰ παλάτια.
	"τὸν δὲ μετ᾽ Ὠρίωνα πελώριον εἰσενόησα θῆρας ὁμοῦ εἰλεῦντα κατ᾽ ἀσφοδελὸν λειμῶνα, τοὺς αὐτὸς κατέπεφνεν ἐν οἰοπόλοισιν ὄρεσσι	Κατόπι τὸν Ὠρίωνα ξάνοιξα τὸ γιγάντιο, στὸν κάμπο τῶν ἀσφόδελων τ' ἀγρίμια νὰ σωριάζη ποὺ ἀπάνω στὰ ἔρημα βουνὰ τά 'χε σκοτώσει ὁ ἴδιος,
575	χερσὶν ἔχων ῥόπαλον παγχάλκεον, αἰὲν ἀαγές.	ράβδα στὰ χέρια ὁλόχαλκη κι ἀνέσπαστη κρατώντας.
	"καὶ Τιτυὸν εἶδον, Γαίης ἐρικυδέος υἱόν, κείμενον ἐν δαπέδῳ· ὁ δ᾽ ἐπ᾽ ἐννέα κεῖτο πέλεθρα, γῦπε δέ μιν ἑκάτερθε παρημένω ἧπαρ ἔκειρον, δέρτρον ἔσω δύνοντες, ὁ δ᾽ οὐκ ἀπαμύνετο χερσί·	Καὶ τὸν Τιτυὸ εἶδα, τῆς Γῆς τῆς δοξασμένης θρέμμα, ποὺ ἀπὰς στὸ χῶμα κοίτουνταν καὶ σκέπαζε ἐννιὰ πλέθρα· δυὸ ἀγιοῦπες ἀπ' τὰ δυὸ πλευρὰ τοῦ τρῶγαν τὸ συκώτι, μέσ' ἀπ' τὴ σκέπη μπαίνοντας· δὲν μπόρειε νὰ τοὺς διώξη,
580	Λητὼ γὰρ ἕλκησε, Διὸς κυδρὴν παράκοιτιν, Πυθώδ᾽ ἐρχομένην διὰ καλλιχόρου Πανοπῆος.	τὶ εἶχε πειράξει τὴ Λητώ, τὴν ἀκριβὴ τοῦ Δία, τὸν Πανοπέα σὰ διάβηκε νὰ πάη πρὸς τὴν Πυθώνα.
	"καὶ μὴν Τάνταλον εἰσεῖδον κρατέρ᾽ ἄλγε᾽ ἔχοντα ἑστεῶτ᾽ ἐν λίμνῃ· ἡ δὲ προσέπλαζε γενείῳ· στεῦτο δὲ διψάων, πιέειν δ᾽ οὐκ εἶχεν ἑλέσθαι·	Κι ἀκόμα εἶδα τὸν Τάνταλο, βαριὰ τυραννισμένο· ὡς τὸ πηγούνι στέκονταν μὲς στὰ νερὰ τῆς λίμνης, διψοῦσε, καὶ μήτε σταλιὰ νὰ πάρη δὲ δυνόταν·
585	ὁσσάκι γὰρ κύψει᾽ ὁ γέρων πιέειν μενεαίνων, τοσσάχ᾽ ὕδωρ ἀπολέσκετ᾽ ἀναβροχέν, ἀμφὶ δὲ ποσσὶ γαῖα μέλαινα φάνεσκε, καταζήνασκε δὲ δαίμων. δένδρεα δ᾽ ὑψιπέτηλα κατὰ κρῆθεν χέε καρπόν, ὄγχναι καὶ ῥοιαὶ καὶ μηλέαι ἀγλαόκαρποι	μόνε, ἅμα ὁ γέρος ἔσκυβε νὰ πιῆ νὰ ξεδιψάση, κάτου ρουφιόταν τὸ νερὸ κι ἔφευγε, καὶ στὰ πόδια γύρω φαινόταν μαύρη γῆς, ξερόκαυτη ἀπ' τὴ μοῖρα. Καὶ δέντρα ἁψηλοφύλλωτα κρεμοῦσαν τὸν καρπό τους, ροϊδιές, ἀφράτες ἀπιδιές, μηλιὲς καλοκαρποῦσες,
590	συκέαι τε γλυκεραὶ καὶ ἐλαῖαι τηλεθόωσαι· τῶν ὁπότ᾽ ἰθύσει᾽ ὁ γέρων ἐπὶ χερσὶ μάσασθαι, τὰς δ᾽ ἄνεμος ῥίπτασκε ποτὶ νέφεα σκιόεντα.	συκιὲς μελόγλυκες, κι ἐλιὲς φουντόκλωνες κι ἀνθάτες· κι ἅμ' ἅπλωνε τὰ χέρια του καρπὸ νὰ κόψη ὁ γέρος, οἱ ἀνέμοι παῖρναν τὰ δεντρὰ στῶ συννεφιῶν τοὺς ἴσκιους.
	"καὶ μὴν Σίσυφον εἰσεῖδον κρατέρ᾽ ἄλγε᾽ ἔχοντα λᾶαν βαστάζοντα πελώριον ἀμφοτέρῃσιν.	Κι ἀκόμα εἶδα τὸ Σίσυφο φριχτὰ βασανισμένο· κοτρώνα αὐτὸς θεόρατη καὶ μὲ τὰ δυὸ βαστοῦσε,
595	ἦ τοι ὁ μὲν σκηριπτόμενος χερσίν τε ποσίν τε λᾶαν ἄνω ὤθεσκε ποτὶ λόφον· ἀλλ᾽ ὅτε μέλλοι ἄκρον ὑπερβαλέειν, τότ᾽ ἀποστρέψασκε κραταιίς· αὖτις ἔπειτα πέδονδε κυλίνδετο λᾶας ἀναιδής. αὐτὰρ ὅ γ᾽ ἂψ ὤσασκε τιταινόμενος, κατὰ δ᾽ ἱδρὼς	καὶ στυλωμένος ἔσπρωχνε, μὲ πόδια καὶ μὲ χέρια, τὴν πέτρα ἀπάνω στὸ βουνό· κι ὅτι ἔκανε νὰ φτάση, καὶ νὰ περάση ἀπ' τὴν κορφή, τὸν ἔπαιρνε τὸ βάρος καὶ πρὸς τὸν κάμπο ἀνήλεη κατρακυλοῦσε ἡ πέτρα. Κι αὐτὸς πάλι ἔσπρωχνε βαριά, καὶ τὸ κορμί του ὁ ἵδρος
600	ἔρρεεν ἐκ μελέων, κονίη δ᾽ ἐκ κρατὸς ὀρώρει.	περέχυνε, καὶ σκέπαζε τὴν κεφαλή του ἡ σκόνη.
	"τὸν δὲ μετ᾽ εἰσενόησα βίην Ἡρακληείην, εἴδωλον· αὐτὸς δὲ μετ᾽ ἀθανάτοισι θεοῖσι τέρπεται ἐν θαλίῃς καὶ ἔχει καλλίσφυρον Ἥβην, παῖδα Διὸς μεγάλοιο καὶ Ἥρης χρυσοπεδίλου.	Κι εἶδα τὸ δυνατὸ Ἡρακλῆ, καὶ μόνο φάντασμα ἦταν, τὶ ἀτός του ζῆ καὶ χαίρεται μὲ τοὺς θεοὺς τοῦ Ὀλὐμπου, καὶ τὸν κερνᾶ ἡ ὡριόφτερνη στὰ φαγοπότια του Ἥβη, τοῦ Δία ἡ κόρη τοῦ τρανοῦ καὶ τῆς πανώριας Ἥρας.
605	ἀμφὶ δέ μιν κλαγγὴ νεκύων ἦν οἰωνῶν ὥς, πάντοσ᾽ ἀτυζομένων· ὁ δ᾽ ἐρεμνῇ νυκτὶ ἐοικώς, γυμνὸν τόξον ἔχων καὶ ἐπὶ νευρῆφιν ὀιστόν, δεινὸν παπταίνων, αἰεὶ βαλέοντι ἐοικώς. σμερδαλέος δέ οἱ ἀμφὶ περὶ στήθεσσιν ἀορτὴρ	Ὅλ' οἱ νεκροὶ τριγύρω του χουγιάζανε σὰν ὄρνια, ποὺ τρομασμένα φεύγανε· κι αὐτὸς σὰ νύχτα μαύρη μὲ τὸ δοξάρι του γυμνό, στὴν κόρδα τὴ σαγίτα, ἀγριοκοιτοῦσε κι ἔτοιμος φαινότανε νὰ ρίξη. Λουρὶ χρυσὸ καὶ τρομερὸ γύρω στὰ στήθια του εἶχε,
610	χρύσεος ἦν τελαμών, ἵνα θέσκελα ἔργα τέτυκτο, ἄρκτοι τ᾽ ἀγρότεροί τε σύες χαροποί τε λέοντες, ὑσμῖναί τε μάχαι τε φόνοι τ᾽ ἀνδροκτασίαι τε. μὴ τεχνησάμενος μηδ᾽ ἄλλο τι τεχνήσαιτο, ὃς κεῖνον τελαμῶνα ἑῇ ἐγκάτθετο τέχνῃ.	κι ἀπάνω του ἔργα θάματα φαντάζαν δουλεμένα, ἀρκοῦδες, ἀγριογούρουνα, φλογόματα λιοντάρια, πολέμοι, μάχες, φονικά, καὶ χαλασμὸς ἀνθρώπων. Ὅποιος ἐκεῖνο τὸ λουρὶ μαστόρεψε, ἂς μὴ θέλη λουρὶ ἄλλο μὲ τὴν τέχνη του παρόμοιο νὰ δουλέψη.
615	ἔγνω δ᾽ αὖτ᾽ ἔμ᾽ ἐκεῖνος, ἐπεὶ ἴδεν ὀφθαλμοῖσιν, καί μ᾽ ὀλοφυρόμενος ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·	Μόλις μ' ἀγνάντεψε κι εὐτὺς μὲ γνώρισε ποιὸς ἤμουν, καὶ κλαίγοντας μοῦ μίλησε μὲ λόγια φτερωμένα·
	"᾽διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ, ἆ δείλ᾽, ἦ τινὰ καὶ σὺ κακὸν μόρον ἡγηλάζεις, ὅν περ ἐγὼν ὀχέεσκον ὑπ᾽ αὐγὰς ἠελίοιο.	“Διογέννητε τοῦ Λαέρτη γιέ, πολύτεχνε Ὀδυσσέα, κακὴ κι ἐσένα, ὦ δύστυχε, σὲ κατατρέχει μοῖρα, αὐτὴ ποὺ τράβηξα κι ἐγὼ κάτω ἀπ' τὸ φῶς τοῦ ἥλιου.
620	Ζηνὸς μὲν πάϊς ἦα Κρονίονος, αὐτὰρ ὀιζὺν εἶχον ἀπειρεσίην· μάλα γὰρ πολὺ χείρονι φωτὶ δεδμήμην, ὁ δέ μοι χαλεποὺς ἐπετέλλετ᾽ ἀέθλους. καί ποτέ μ᾽ ἐνθάδ᾽ ἔπεμψε κύν᾽ ἄξοντ᾽· οὐ γὰρ ἔτ᾽ ἄλλον φράζετο τοῦδέ γέ μοι κρατερώτερον εἶναι ἄεθλον·	Τοῦ Δία κι ἂν ἤμουνα παιδί, μὰ ἀρίθμητα εἶχα πάθια, γιατ' ἤμουν δοῦλος σὲ ἄνθρωπο πολὺ κατώτερό μου, καὶ ἀγῶνες μοῦ 'βαζε βαριούς, καὶ μ' ἔστειλε νὰ φέρω τὸ σκύλο κάποτε ἀποδῶ, θαρρώντας πὼς δὲν μπόρειε ἄλλο βαρύτερο ἀπ' αὐτὸν ἀγώνα νὰ μοῦ βάλη.
625	τὸν μὲν ἐγὼν ἀνένεικα καὶ ἤγαγον ἐξ Ἀίδαο· Ἑρμείας δέ μ᾽ ἔπεμψεν ἰδὲ γλαυκῶπις Ἀθήνη.᾽	Τὸν πῆρα καὶ τοῦ ἀνέβασα τὸ σκύλο ἀπὸ τὸν Ἅδη· μὰ μὲ βοήθησε ὁ Ἑρμῆς κι ἡ Ἀθηνᾶ ἡ Παλλάδα.”
	"ὣς εἰπὼν ὁ μὲν αὖτις ἔβη δόμον Ἄϊδος εἴσω, αὐτὰρ ἐγὼν αὐτοῦ μένον ἔμπεδον, εἴ τις ἔτ᾽ ἔλθοι ἀνδρῶν ἡρώων, οἳ δὴ τὸ πρόσθεν ὄλοντο.	Αὐτὰ σὰν εἶπε, τράβηξε μὲς στοῦ Ἅδη τὸ λημέρι, κι ἐγὼ στὸν τόπο μου ἔμεινα νὰ δῶ μὴν ἔρθη κι ἄλλος ἀπ' τοὺς ἡρώους ποὺ ἀπέθαναν σὲ χρόνους περασμένους.
630	καί νύ κ᾽ ἔτι προτέρους ἴδον ἀνέρας, οὓς ἔθελόν περ, Θησέα Πειρίθοόν τε, θεῶν ἐρικυδέα τέκνα· ἀλλὰ πρὶν ἐπὶ ἔθνε᾽ ἀγείρετο μυρία νεκρῶν ἠχῇ θεσπεσίῃ· ἐμὲ δὲ χλωρὸν δέος ᾕρει, μή μοι Γοργείην κεφαλὴν δεινοῖο πελώρου	Καὶ τοὺς παλιοὺς θ' ἀντάμωνα τοὺς ἄντρες ποὺ ποθοῦσα, [ τῶν θεῶν τὰ δοξαστὰ παιδιὰ, Θησέα καὶ Πειρίθο ], μὰ πλῆθος ἄπειρο οἱ νεκροὶ συνάζονταν, καὶ βγάζαν ἄγριον ἀχό· κι ἐμένα εὐτὺς χλωμὸς μὲ πῆρε φόβος, μὴν ἀπ' τὸν Ἅδη ἡ θεϊκιὰ μοῦ στείλη ἡ Περσεφόνη
635	ἐξ Ἀίδεω πέμψειεν ἀγαυὴ Περσεφόνεια. "αὐτίκ᾽ ἔπειτ᾽ ἐπὶ νῆα κιὼν ἐκέλευον ἑταίρους αὐτούς τ᾽ ἀμβαίνειν ἀνά τε πρυμνήσια λῦσαι. οἱ δ᾽ αἶψ᾽ εἴσβαινον καὶ ἐπὶ κληῖσι καθῖζον. τὴν δὲ κατ᾽ Ὠκεανὸν ποταμὸν φέρε κῦμα ῥόοιο,	τῆς τερατόμορφης Γοργῶς τὸ φοβερὸ κεφάλι. Στὸ πλοῖο τότες κίνησα, καὶ τῶ συντρόφων εἶπα ν' ἀνέβουν, τὰ πρυμόσκοινα νὰ λύσουν κι αὐτοὶ μέσα μπῆκαν, στοὺς πάγκους κάθισαν, καὶ τὸ καράβι πῆρε τοῦ ποταμοῦ τοῦ Ὠκεανοῦ τὸ ρέμα κάτου, πρῶτα
640	πρῶτα μὲν εἰρεσίῃ, μετέπειτα δὲ κάλλιμος οὖρος.	μὲ τὰ κουπιά μας, κι ὕστερα πάλε μὲ πρύμο ἀγέρι,

Homero. (S.VIII a.C.) Poeta griego. En palabras de Hegel, Homero es «el elemento en el que el mundo griego vive como el hombre vive en el aire». Admirado, imitado y citado por todos los poetas, filósofos y artistas griegos que le siguieron, es el poeta por antonomasia de la literatura clásica, a pesar de lo cual la biografía de Homero aparece rodeada del más profundo misterio, hasta el punto de que su propia existencia histórica ha sido puesta en tela de juicio. Las más antiguas noticias sobre Homero sitúan su nacimiento en Quíos, aunque ya desde la Antigüedad fueron siete las ciudades que se disputaron ser su patria: Colofón, Cumas, Pilos Ítaca, Argos, Atenas, Esmirna y la ya mencionada Quíos. Para Simónides de Amorgos y Píndaro, sólo las dos últimas podían reclamar el honor de ser su cuna. Aunque son varias las vidas de Homero que han llegado hasta nosotros, su contenido, incluida la famosa ceguera del poeta, es legendario y novelesco. La más antigua, atribuida sin fundamento a Herodoto, data del siglo V a.C. En ella, Homero es presentado como el hijo de una huérfana seducida, de nombre Creteidas, que le dio a luz en Esmirna. Conocido como Melesígenes, pronto destacó por sus cualidades artísticas, iniciando una vida bohemia. Una enfermedad lo dejó ciego, y desde entonces pasó a llamarse Homero. La muerte, siempre según el seudo Herodoto, sorprendió a Homero en Íos, en el curso de un viaje a Atenas. Los problemas que plantea Homero cristalizaron a partir del siglo XVII en la llamada «cuestión homérica», iniciada por François Hédelin, abate de Aubignac, quien sostenía que los dos grandes poemas a él atribuidos, la Ilíada y la Odisea, eran fruto del ensamblaje de obras de distinta procedencia, lo que explicaría las numerosas incongruencias que contienen. Sus tesis fueron seguidas por filólogos como Friedrich August Wolf. El debate entre los partidarios de la corriente analítica y los unitaristas, que defienden la paternidad homérica de los poemas, sigue en la actualidad abierto.